در گذشته خطرات ناشی از عوامل محیطی و مشکلات ناشی از نصب تجهیزات و پدیده‌هایی مانند اتصال کوتاه در تجهیزات الکتریکی به و جود آمده بود، پس ضرورت افزایش ایمنی بیش از پیش احساس می‌شد. به همین علت متخصصان تابلوی برق را طراحی کردند و سازنده تابلو برق به عنوان یکی از مشاغل مهم در جامعه امروزی تبدیل شد. این محفظه بسته تجهیزات الکتریکی را در بر می‌گیرد. البته لازم است بدانید که تابلوها بسته به نوعشان می‌توانند دارای تجهیزات پنیوماتیک مانند شیرهای برقی ، کمپرسور و ….نیز باشند. اگر بتوانید سازندگان برتر را در این زمینه پیدا کنید، از کیفیت ساخت تابلو اطمینان خاطر را دارید.
تابلو برق چیست؟
تابلو برق مجموعه‌ای از تجهیزات قطع و وصل، فرمان، سنجش، حفاظت و پایش است که به هم متصل می‌شوند و در محفظه‌ای قرار می‌گیرند. تابلو برق با هدف کنترل و همچنین توزیع انرژی الکتریکی به کار می‌رود. استفاده از تابلو برق، باعث کاهش هزینه سیستم و افزایش ایمنی افراد در برابر برق گرفتگی می‌شود.
اجزا تشکیل دهنده تابلو برق
1. کنتاکتور: وظیفه قطع و وصل مدار فرمان از راه دور را بر عهده دارد.
2. بی متال: فرمان قطع در اثر عبور جریان زیاد را صادر می‌کند.
3. انواع رله‌‌ها: برای ارسال فرمان قطع یا وصل در اثر عوامل مختلف و خطاهای گوناگون در تابلو برق قرار می‌گیرد.
4. کلیدها: انواع کلیدها وظیفه قطع و وصل مدار را انجام می‌دهند. کلیدهای غلتکی، سلکتوری و بوش باتون، میکروسوئیچ، فلوتر سوئیچ از مهم‌ترین انواع کلیدها به شمار می‌روند.
5. تجهیزات اندازه‌گیری: به منظور محاسبه‌ی پارامترهای متغیر مثل آمپرمتر، ولتمتر، واتمتر، فرکانس متر و… کاربرد دارند.
6. ترانس جریان یا سی تی و ولتاژ یا پی‌تی: به منظور کاهش یا افزایش جریان یا ولتاژ در تابلو برق وجود دارد.
7. ارتباطات: وظیفه ارتباط تجهیزات را بر عهده دارند. لازم است بدانید که ارتباطات توسط سیم، شینه، کابلشو و… انجام می‌شود. همچنین لازم به ذکر است کلیۀ فعالیت قسمت‌های وایرینگ و شینه کشی در این دسته قرار می‌گیرند و به دو دسته ارتباطات انعطاف پذیر مثل سیم و کابل و ارتباطات انعطاف ناپذیر مثل شینه‌ها تقسیم می‌شوند.
8. بدنه: هر تابلو برق دارای بدنه است تا تجهیزات را محصور کند.
تابلو برق مدل فیکس
تابلو برق‌های دیواری: تابلو برق‌های دیواری به دو گروه تابلوهای روکار و توکار تقسیم‌بندی می‌شوند.
تابلو برق‌های ایستاده چند منظوره: این تابلو برق‌ها به شکل ایستاده قرار می‌گیرند و تجهیزات کنترل قدرت درون آن‌ها قابل نصب است به همین منظور به آن‌ها تابلو برق‌های چند منظوره گفته می‌شود.
تابلو برق‌های Rack یا قفسه‌بندی شده: تابلو برق‌های رک دارای بخش‌بندی و قفسه‌بندی داخلی هستند و اغلب از آن‌ها به منظور نصب محفظه‌های کنترل و مخابراتی استفاده می‌شود.
تابلو برق‌های Swing: از خانواده تابلو برق‌های رک هستند با این تفاوت که یک در شیشه‌ای متحرک دارند و به همین دلیل تجهیزات نصب شده در آن‌ها از بیرون قابل رؤیت است.
تابلو برق کشویی
تابلو برق‌های مرکز قدرت: این تابلو برق‌ها در واقع تابلوی توزیع هستند و برای تابلو برق‌های کنترل قدرت استفاده می‌شوند و می‌توانند چندین تابلوی کنترل قدرت را تغذیه کنند. در این تابلوها از کلیدهای هوایی استفاده می‌شود.
تابلو برق‌های کنترل موتور: این تابلو برق‌ها به منظور کنترل موتور و به صورت کشویی طراحی و ساخته می‌شوند و به همین دلیل بسیار گران قیمت هستند.
تابلو برق‌های مدولار: این تابلو برق‌ها، مدل پیشرفته تابلو برق‌های ثابت ایستاده هستند و در آن‌ها هر فیدر به صورت یک مدول در تابلو نصب می‌شود و توسط یک صفحه فلزی از فیدر پایینی و بالایی منفک می‌شود. این تابلو برق‌ها از نظر مدل دسترسی به سر کابل، به دو گروه تقسیم بندی می شوند: دسترسی از پشت و دسترسی از جلو
انواع تابلو برق از نظر سطح ولتاژ
تابلو برق فشار ضعیف
ولتاژ مورد استفاده در این تابلوها متناسب با ساختمان‌های تجاری و برخی ایستگاه‌های برق، ایستگاه‌های مبدأ و در کارخانه‌ها خواهد بود. این نوع تابلو برق، خود در انواع مختلف مانند تابلوهای ایستاده، تابلوهای رومیزی و تابلوهای دیواری طراحی و تولید می‌شود. هرکدام از این تابلوها با خصوصیات و کاربرد متفاوتی که دارند می‌توانند در مکان‌های مختلف بازدهی مناسبی داشته باشند. به طور کلی می‌توان گفت تجهیزات به کار رفته در این تابلو تفاوت‌ها زیادی با تابلو برق‌های فشارقوی و متوسط دارند. در ساخت این تابلوها انواع کنتاکتور ترانس‌ها، کلید اتوماتیک، کابلشو و سایر تجهیزات مورد استفاده قرار می‌گیرند.
تابلو برق فشار متوسط
اگر در یک مکان با ولتاژ برق هزار الی ۶۳ هزار ولت باشیم، استفاده از تابلو برق فشار متوسط گزینه‌ای کاربردی خواهد بود. برای ایمنی محفظه‌های این تابلو از گازهای SF6 استفاده می‌شود. در مکان‌هایی که با هدف توزیع جریان برق یا انتقال آن فعالیت می‌کنند، بهترین گزینه استفاده از تابلو برق فشار متوسط خواهد بود. اشباع کردن محفظه تابلو برق فشار متوسط با گاز هگزاپلوئید گوگرد، ایمنی فوق العاده‌‌ای برای اپراتور به وجود خواهد آورد.
تابلو برق فشارقوی
از تابلوهای فشارقوی در بسیاری از مکان‌های صنعتی و کارخانه‌ها استفاده می‌شود. این تابلو برق قابلیت عملکرد در بازه ولتاژ ۶۳ هزار تا ۴۰۰ هزار ولت را به راحتی خواهد داشت. کلید عایق، کلید قطع کن، بریکرها، کنتاکتورها و فیوزها از اجزای اصلی این تابلوها هستند. در طراحی تابلو برق فشار قوی شرایطی ایجاد می‌شود که بتوان به خوبی با کنترل جریان، تابلو برق را اداره کرد.
انواع تابلو برق از نظر مکان نصب
انواع تابلوهای برق را می‌توان به جهت مکان نصب در دسته‌های مختلفی تقسیم بندی کرد. بسته به محل مورد نیاز برای نصب تابلو برق، شما می‌توانید از گزینه مناسب استفاده نمایید. از لحاظ مکان نصب تابلو برق‌ها به دو دسته تابلو برق بیرونی و تابلو برق درونی تقسیم می‌شوند. البته تشخیص این موارد به نظر سازنده تابلو برق بستگی دارد که شما حتما باید قبل از خرید و نصب از مشاوره سازندگان آن استفاده کنید.
تابلو برق بیرونی
تابلوی برق بیرونی باید به خوبی در مقابل عوامل مختلف از جمله عوامل جوی از تجهیزات محافظت کند. برای ساخت این تابلو برق استفاده از ورق حداقل ۲ میلیمتری الزامی است. علاوه بر این تابلو برق بیرونی با مجهز شدن به قفل، امکان دسترسی افراد به تجهیزات درونی را نخواهد داد. رنگ آمیزی تابلو برق بیرونی باید به گونه‌ای باشد که مقاومت بالایی در برابر نور آفتاب از سایر عوامل جزئی داشته باشد. برحسب نیاز، این تابلو برق تا ۴۰ سانتی‌متر و ارتفاع آن تا ۱۲۰ سانتی‌متر طراحی می‌شود.
تابلو برق درونی
از این تابلوها در مکان‌های سرپوشیده استفاده می‌شود. . تابلو برق‌های درونی در انواع مختلف مانند ایستاده، دیواری، تابلو برق با درب دسترسی از جلو و تابلو برق با درب دسترسی از دو طرف طراحی و مورد استفاده قرار می‌گیرند. تابلو برق‌های درونی ایستاده با استفاده از ورق بدنه ۲ میلیمتری و اسکلت نگهدارنده، نبشی آهنی یا پروفیلی، بر روی اتاقک کابل یا فوندانسیون مهره می‌شود.
انواع تابلو برق از نظر کاربرد
تابلوهای برق از نظر کاربرد به دو دسته‌ی تابلوهای کنترل و تابلوهای توزیع تقسیم می‌شوند. تابلوی کنترل، باتوجه به اهداف خاص سیستم را کنترل می‌کند. ین تابلوها، با توجه به هدف تعیین شده، شامل تجهیزاتی هستند که پارامترهای مشخصی را پایش و فرامین کنترلی و حفاظتی مناسب را صادر و اجرا می‌کنند. تابلوهای توزیع، برای توزیع برق مورد استفاده قرار می‌گیرند.
عوامل موثر بر قیمت تابلو برق
سازنده تابلو برق ، هزینه راه اندازی تابلو برق را وابسته به نوع ماده‌ای می‌داند که در محفظه کابینی تجهیزات برقی استفاده می‌شود. تابلوهای برق صنعتی در دو نوع کلی فلزی و پلاستیکی تولید می‌شوند که خود تابلوهای فلزی هم می‌توانند از فلز آهن یا استیل ساخته شوند. محفظه‌های پلاستیکی هم بسته به اینکه از جنس شفاف باشند یا ساده قیمت متفاوتی می‌توانند داشته باشند. اجرای تابلو برق به‌صورت روکار یا توکار، ابعاد و مساحت و حجم آن که بر اساس نیاز محاسبه می‌شود. این که تابلو برق از چه مارک و برند و با چه کیفیت و ولتاژی طراحی شده است از عوامل موثر بر هزینه نصب تابلو برق محسوب می‌شوند.
