زیست تخریب پذیر به چه معناست و چه تفاوتی‌ با کمپوست دارد؟

زیست تجزیه پذیری و قابلیت کمپوست پذیری اصطلاحاتی هستند که اغلب با یکدیگر اشتباه گرفته شده و به جای یکدیگر توسط مصرف کنندگان و فروشندگان مورد استفاده قرار میگیرند. هر دو مواد زیست تجزیه پذیر و کمپوست پذیر در طول زمان ساختار شکسته و تجزیه خواهند شد. اما سوال اصلی‌ اینجاست که این فرآیند چه زمانی‌ طول میکشد؟ محصول جانبی پس از چه مدت زمانی‌ حاصل میشود؟ این امر بستگی زیادی به ترکیب مواد و محیطی دارد که تجزیه در آن اتفاق می افتد دارد.

تفاوت بین این دو در یک نگاه

زیست تخریب پذیری یا زیست تجزیه پذیری در واقع به فرایند تجزیه و منحل شدن یک ماده شیمیایی توسط ارگانیسم‌ها (باکتری‌ها و یا قارچ ها) گفته میشود. از آنجا که این فرایند مواد ارگانیک در طبیعت طولی‌ می‌کند، آن را با کمپوست اشتباه میگیرند. کمپوست سازی فرآیندی است که توسط انسان هدایت می شود که در آن تجزیه زیستی تحت مجموعه‌ای از شرایط خاص رخ می دهد.

فرآیند تجزیه زیستی سه گونه است: ابتدا یک جسم تحت تخریب زیستی قرار می گیرد که باعث تضعیف مکانیکی ساختار آن میشود. پس از آن بیوفرگمانتاسیون، که تجزیه مواد توسط میکروارگانیسم‌ها است، انجام می شود. در نهایت جذب، که ترکیب مواد قدیمی در سلول‌های جدید است.

در عمل، تقریباً تمام ترکیبات و مواد شیمیایی در معرض تجزیه زیستی قرار می‌گیرند و عنصر کلیدی آن زمان است. چیزهایی مانند سبزیجات ممکن است در عرض چند روز تخریب شوند، در حالی که شیشه و برخی پلاستیک‌ها در انتهای دیگر مقیاس قرار دارند و هزاران سال طول می کشد تا در نهایت تجزیه شوند. استاندارد زیست تخریب پذیری که توسط اتحادیه اروپا استفاده می شود این است که بیش از ۶۰ درصد مواد اولیه باید طی ۶ ماه توسط فرآیندهای بیولوژیکی به CO2، آب و مواد معدنی تبدیل شوند.

فرآیند تجزیه 

فرآیند تجزیه میتواند از یک روز تا یک سال طول بکشد. زیست تجزیه پذیری می تواند در دو حالت هوازی و بی‌هوازی صورت گیرد. فرآیند کمپوست مشابه فرآیند زیست تجزیه پذیری است. با این تفاوت که فرایند زیست تجزیه پذیری در تاسیسات تولید کمپوست انجام می شود. جایی که شرایط (آب، رطوبت، دما و روشنایی) به صورت بهینه تنظیم می شوند تا تجزیه سریع زیستی ایجاد شود. در هر دو فرآیند، مواد زیست تجزیه پذیر و کمپوست پس از مدتی “ناپدید می شوند”. در نتیجه محصول جانبی غیر سمی به کودهایی تبدیل می شود که به آنها هوموس (خاک بسیار تاریک) می‌گویند. این محصول می تواند برای تقویت رشد گیاه دیگر مورد استفاده قرار گیرد.

تفاوت بین زیست تجزیه پذیری و قابلیت کمپوست پذیری چیست؟

با نگاهی کلی به تعاریف هر دو اصطلاح کاملاً مشخص است که چرا آنها را با هم اشتباه می گیرند. اما بین این دو اصطلاح تفاوت وجود دارد. در حالی که تمامی موادی که شدن هستند زیست تجزیه نیز می باشد، اما تمامی مواد زیست تجزیه پذیر قابل کمپوست شدن نیستند. اگر چه مواد تجزیه پذیر به طبیعت باز می گردند و می توانند که به طور کامل تجزیه شود.

اما گاهی اوقات از خود بقایای فلزی به جای می گذارند. دیگر موادی که قابل کمپوست شدن هستند، چیزی به نام هوموس تولید می‌کنند. هوموس سرشار از مواد مغذی است و برای گیاهان منبع تغذیه فوق‌العاده‌ای به حساب می‌آید. به طور خلاصه باید گفت که محصولات کمپوستی همگی قابل تجزیه در محیط زیست می باشد. همچنین آنها یک مزیت اضافه نیز دارد. یعنی وقتی که تجزیه می شوند ارزشمندی را در خاک به جای می گذارند که باعث می شود به رشد درختان و گیاهان نیز کمک شود.

اهمیت تفاوت بین بین این دو فرآیند در بازیافت 

در حالیکه زیست تخریب پذیری هر ماده ای که در محیط زیست تجزیه می شود را می گویند، کالاهای قابل کمپوست به طور خاص به مواد آلی که قابلیت تجزیه شدن را دارند اشاره می کند. محصول نهایی کاربرد‌های بسیاری مانند کود دهی‌ دارد و نیز باعث بهبود سلامت خاک میشود. از همه مهمتر اقلام کمپوست بقایای دیگر به جایی نمی گذارند.

تفاوت اصلی بین این دو مفهوم در این است که محصولات کمپوست پذیر برای تجزیه نیاز به تنظیمات خاصی دارند. در حالی که محصولات زیست تخریب پذیر به طور طبیعی تجزیه می شوند. به طور معمول، کمپوست کردن یک فرآیند سریعتر است، اما فقط در شرایط مناسب و ما محصول مناسب. هر دوی این نوع  محصولاتی که از این دو فرآیند به دست می آیند برای محیط زیست بهتر از محصولات پلاستیکی هستند که ممکن است صدها سال طول بکشد تا تجزیه شوند.

در نهایت باید بدانیم که چه موادی را در تسهیلات کمپوست بگذاریم و چه موادی را در این تسهیلات قرار ندهیم. محصول نهایی هر دو مورد در نهایت باید با استانداردهای بین المللی به مطابقت داشته و عنوان زیست تخریب پذیری یا کمپوست پذیری آن مورد آزمایش و تأیید قرار گیرند. از این طریق مصرف کنندگان نیز اطمینان بیشتری از خریداری و استفاده از این نوع محصولات خواهند داشت. چنانچه فرآیند تجزیه بدون تولید گاز متان باشد، هر دو فرآیند زیست تجزیه پذیری و کمپوست باید در حضور اکسیژن انجام شود.

زیست تجزیه پذیری چیست؟

زیست تخریب پذیری زمانی‌ رخ میدهد که میکروارگانیسم‌ها مانند باکتری‌ها، قارچ‌ها و جلبک ها مواد را به زیست توده، دی اکسید کربن و آب تبدیل کنند. ماده اصلی بر پایه مواد نفتی‌ نیست و معمولاً از منابع گیاهی یا حیوانی ساخته می شود. به عنوان مثال می توان به کاغذ، ضایعات سبزیجات و برخی از اشکال پلاستیک‌های تهیه شده از موادی مانند نشاسته ذرت که در تولید ظروف یکبار مصرف گیاهی مورد استفاده قرار میگیرند اشاره کرد.

از نظر فنی همه مواد قابل تجزیه هستند. اما تجزیه یک بطری پلاستیکی آب ۴۵۰ سال طول می کشد. فراوری‌های صنعتی ممکن است مواد زیست تخریب پذیر را در مرکز دفن زباله به اشکال غیر قابل تشخیص توسط میکروب‌ها و آنزیم‌ها تبدیل کند. این امر باعث تسهیل تجزیه بیولوژیکی خواهد شد. یک مثال نفت خام است که به راحتی و به سرعت در شکل اصلی خود تجزیه می شود. اما وقتی به پلاستیک تبدیل شود، دیگر قابل زیست تجزیه پذیر نیست.

ظروف یک بار مصرف گیاهی و بطری‌های پلاستیکی آب تجزیه پذیر در واقع بسیار با دوام هستند و مضرات ناشی‌ از پلاستیک‌ها را ندارند. هرچند این بدان معنی‌ نیست که پس از خرید ظروف یکبار مصرف گیاهی و استفاده از آنها، مجازیم که این ظروف را در طبیعت به حال خود رها کنیم. بسیاری از پلاستیک‌های دارای برچسب زیست تجزیه پذیر، مانند کیسه‌های خرید فقط در دمای ۵۰ درجه سانتیگراد تجزیه می شوند. آنها نباید در اقیانوس رها شوند. چرا که یا در آب شناور میمانند و توسط حیوانات دریایی‌ خورده میشوند و یا ته نشین شده و در معرض اشعه UV قرار نمیگیرند تا تجزیه شوند. بنابراین ما نباید ظروف گیاهی را نیز در اقیانوس رها کنیم. گیاهی بودن این ظروف به ما اجازه تخلیه زباله آنها در هر کجا که میبینیم را نخواهد داد. 

کمپوست چیست؟

این فرآیند نیازمند تجهیزات مناسب برای کمپوست است. هنگامی که شرایط (آب، رطوبت، دما و روشنایی) مهیا باشد، کمپوست کردن برای افراد علاقه مند، مشکل به نظر می‌رسد. پلاستیک‌های زیستی به طور کامل قابل کمپوست شدن نیستند. فقط پلاستیک‌هایی‌ که بر پایه روغن باشند قابلیت کمپوست شدن دارند. تجهیزات مختلفی‌ برای کمپوست وجود دارد. بعضی‌ از آنها برای پلاستیک‌های زیستی‌ هم مناسب نیستند.

در بعضی‌ تجهیزات کمپوستی حتی روکش‌های بسته بندی پلاستیکی نیز تجزیه شده و هیچ پلاستیکی در کمپوست یافت نمیشوند.  این پوشش پلاستیکی به قطعات پلاستیکی ریزی تبدیل می شود که از بین نمی روند. در نتیجه، آنها کمپوست نهایی و خاکی که در آن فرآیند کمپوست انجام شده است را آلوده میکنند. کرم‌ها و حشرات آنها را در خاک می بلعند. هنگامی که با باران شسته می شوند، به رودخانه‌ها و اقیانوس‌ها میروند و بر اکوسیستم‌های دریایی تأثیر می گذارند.

یک محصول یا ٪۱۰۰ قابلیت کمپوست شدن را دارد یا بیشتر تجهیزات کمپوست نمی توانند زیست توده را به طور موثر از پلاستیک جدا کنند. قضیه زمانی‌ پیچیده تر میشود که بسیاری از پلاستیک‌هایی‌ که قابلیت کمپوست شدن را دارند، شبیه پلاستیک‌های واقعی‌ ساخته میشوند. که در نهایت در سطل‌های بازیافت دور ریخته شده و در آنجا فرآیند بازیافت پلاستیک را با مشکل روبرو می کنند.

انواع کمپوست سازی و درک فرآیند آنها 

پنج نکته اصلی وجود دارد که باید هنگام کمپوست “کنترل” شوند.

موجودی مواد اولیه و مواد مغذی

کمپوست یا تجزیه کنترل شده به تعادل مناسب از مواد آلی “سبز” و مواد آلی “قهوه ای” نیاز دارد. مواد ارگانیک “سبز” شامل چمن های زده شده چمن، ضایعات غذا و کود که حاوی مقادیر زیادی نیتروژن هستند. مواد ارگانیک “قهوه ای” شامل برگ های خشک، تراشه های چوب و شاخه هایی است که حاوی مقدار زیادی کربن اما نیتروژن کمی هستند. به دست آوردن ترکیب مناسب مواد مغذی نیاز به آزمایش و زمان کافی دارد. این بخشی از هنر علم کمپوست سازی است.

اندازه ذرات

آسیاب کردن و خرد کردن مواد باعث افزایش سطحی میکروارگانیسم ها از آن تغذیه می کنند می شود. ذرات کوچکتر همچنین یک ترکیب کمپوست یکنواخت تر تولید می کنند عایقی برای حفظ رطوبت محیط می کنند. اگر ذرات خیلی کوچک باشند، ممکن است از جریان آزاد هوا در داخل این عایق جلوگیری کنند.

رطوبت

میکروارگانیسم هایی که در یک توده کمپوست زندگی می کنند برای زنده ماندن به رطوبت کافی نیاز دارند. آب عنصر کلیدی است که به انتقال مواد درون توده کمپوست کمک می کند و مواد مغذی موجود در مواد آلی را در دسترس میکروب ها قرار می دهد. مواد آلی حاوی مقداری رطوبت در مقادیر مختلف است. اما رطوبت نیز ممکن است به شکل بارندگی یا آبیاری به صورت عمدی باشد.

به جریان افتادن اکسیژن

جابجا کردن توده های کمپوست  و یا قرار دادن آنها روی یک سری از لوله ها و یا وجود تراشه های چوب و خرده روزنامه باعث هوادهی به توده کمپوست می شود. هوادهی اجازه می دهد تجزیه با سرعت بیشتری نسبت به شرایط بی هوازی رخ دهد. با این حال، باید از وجود اکسیژن بیش از حد جلوگیری کرد. زیرا اکسیژن بیش از حد باعث می شود که توده کمپوستی خشک شده و روند کمپوست مختل شود.

درجه حرارت 

میکروارگانیسم ها برای فعالیت بهینه به محدوده دمایی خاصی نیاز دارند. دماهای معینی باعث کمپوست سریع می شود و عوامل بیماری زا و دانه های علف های هرز را از بین می برد. فعالیت میکروبی می تواند دمای هسته شمع کمپوست را به حداقل ۱۴۰ درجه فارنهایت برساند. اگر دما افزایش نیابد، شرایط بی هوازی (یعنی پوسیدگی) ایجاد می شود. کنترل چهار عامل قبلی می تواند دمای مناسب را ایجاد کند.

مبانی کمپوست سازی 

کمپوست سازی به سه ماده اساسی نیاز دارد:
قهوه ای‌ها – این شامل موادی مانند برگ‌های مرده و شاخه‌ها می شود.

سبز‌ها – شامل موادی مانند علف‌های خورد شده ، ضایعات سبزیجات، ضایعات میوه و تفاله قهوه است.

آب – داشتن مقدار مناسب آب، سبز‌ها و قهوه ای‌ها برای توسعه کمپوست مهم است. توده کمپوست شما باید دارای مقدار مساوی قهوه ای‌ها تا سبز‌ها باشد. همچنین باید لایه هایی از مواد آلی از ذرات با اندازه‌های مختلف را جایگزین شود. مواد قهوه‌ای کربن را برای کمپوست شما فراهم می کنند، مواد سبز نیتروژن را تامین می کنند و آب رطوبت را برای تجزیه مواد آلی فراهم می کند.

چه موادی را کمپوست کنیم؟ 

   ۱- میوه‌ها و سبزیجات
   ۲- پوسته تخم مرغ خرد شده
   ۳- تفاله‌های قهوه و فیلترها
   ۴- کیسه‌های چای
   ۵- پوست آجیل
   ۶- روزنامه خرد شده
   ۷- مقوای خرد شده
   ۸- کاغذ خرد شده
   ۹- تزئینات حیاط
   ۱۰- بریده‌های چمن
   ۱۱- گیاهان آپارتمانی
   ۱۲- یونجه و کاه
   ۱۳- برگها
   ۱۴- خاک اره
   ۱۵- تراشه‌های چوب
   ۱۶- مو و خز
   ۱۷- خاکستر شومینه

چه چیزی را کمپوست نکنیم و چرا؟

   ۱- برگ یا شاخه‌های درخت گردو سیاه
      – موادی را آزاد می کند که ممکن است برای گیاهان مضر باشد
   ۲- زغال سنگ یا خاکستر زغال سنگ
     – ممکن است حاوی مواد مضر برای گیاهان باشد
   ۳- محصولات لبنی (مانند کره، شیر، خامه ترش، ماست) و تخم مرغ*
     – ایجاد مشکلات بو و جذب آفاتی مانند جوندگان و مگس ها
   ۴- گیاهان بیمار یا آلوده به حشرات
     – بیماری‌ها یا حشرات ممکن است زنده بمانند و دوباره به گیاهان دیگر منتقل شوند
   ۵- چربی، گریس، چربی یا روغن*
     – ایجاد مشکلات بو و جذب آفاتی مانند جوندگان و مگس ها
   ۶- گوشت یا استخوان و ضایعات ماهی*
     – ایجاد مشکلات بو و جذب آفاتی مانند جوندگان و مگس ها
   ۷- ضایعات حیوانات خانگی (مانند مدفوع سگ یا گربه، خاک آلوده به ادار گربه)*
     – ممکن است حاوی انگل ها، باکتری ها، میکروب ها، پاتوژن‌ها و ویروس‌های مضر برای انسان باشد
   ۸- دکوراسیون حیاط که آفت کش‌های شیمیایی به آنها زده شده است
     – ممکن است موجودات کمپوست مفید را از بین ببرد

مزایای کمپوست

   ۱- خاک را غنی می کند، به حفظ رطوبت و سرکوب بیماری‌ها و آفات گیاهی کمک می کند.
   ۲- نیاز به کودهای شیمیایی را کاهش می دهد.
   ۳- به تولید باکتری‌ها و قارچ‌های مفید کمک می‌کند که مواد آلی را تجزیه کنند تا هوموس، یک ماده غنی از مواد مغذی را ایجاد کنند.

   ۴- انتشار متان از محل‌های دفن زباله را کاهش می دهد و ردپای کربن شما را کاهش می دهد.