امروزه از فلزات در صنایع مختلفی استفاده میشود و بیشک یکی از مهمترین فلزات آهن است. صنایع و تمدنهای امروزی تا حدود زیادی به سازههای فولادی و چدن حاصل از این سنگ نیازمندند. اگر قصد خرید سنگ آهن را دارید یا اطلاعات کافی در رابطه با علت اهمیت سنگ آهن ندارید با ما تا آخر این مقاله همراه باشید.
سنگ آهن چیست؟
سنگ آهن یا Iron ore)) دارای رگههایی از آهن است که تقریبا پنج درصد از پوستهی زمین را به خود اختصاص داده است که بعد از استخراج از زمین و تفکیک ناخالصیها از آن پودری به رنگ نقره ای – قهوه ای به دست میآید.
فرایند تولید سنگ آهن
پس از استخراج سنگ آهن، باید مراحلی مانند خرد کردن، آسیاب کردن، سرند کردن و شستوشو طی شود. سپس با استفاده از روشهای تغلیظ، غلظت آن را تا ۶۵ درصد افزایش میدهند در نهایت وارد کوره میشوند. سپس در کوره بلند به همراه سنگ آهک و ذغال کک در معرض حرارت بالا قرار میگیرد. در آخر آهن مذاب با تفالهی حاصل از ناخالصیهای سنگ آن از کوره تخلیه میشود.
مواد تشکیل دهنده سنگ آهن
دو کانی رایج در ترکیب سنگ آهن «هماتیت» و «مگنتیت» هستند. هماتیت، حاوی حدود ۷۰ درصد آهن (Fe) و ۳۰ درصد اکسیژن است. از این کانی در رنگ سازی و ضد زنگها استفاده میشود. مگنتیت، حاوی ۷۲ درصد Fe است. اولین قدم در به دست آوردن منابع خام این سنگ، شناسایی معادن آن است که مهندسان معدن این کار را بر عهده میگیرند. پس از شناسایی معادن و استخراج آن، برای جدا کردن ناخالصیهای آن و رسیدن فلز خالص باید آن را آماده کرد. آهنی که خالص شده به صورت پودری تیره رنگ در میآید که در برابر اکسایش و ضربه بسیار آسیب پذیر است. در حقیقت برای این که جهت استفاده در سازههای فلزی مستحکم در صنایع مختلف مانند ساختمان سازی مناسب شود، ابتدا باید با عناصر دیگر ترکیب شود. به ترکیب آهن با عناصر دیگر مانند کربن، نیکل و کروم آلیاژ میگویند. البته انواع دیگری از سنگ آهن وجود دارند که با نام کانیهای سازندهی آنها، زئولیت، لیمونیت، سیدریت، گرینالیت، مارکالیت و… مشخص میشوند.
انواع سنگ آهن
1. هماتیت: میزان آهن بسیار بالایی دارد اما در مقایسه با مگنتیت این میزان کمتر است. از هماتیت میتوان در استخراج کانیهای دیگر، تولید ضد زنگ و رنگ سازی استفاده کرد.
2. لیمونیت: لیمونیت با فرمول شیمیایی FeOOH.nH2O و مخلوطی از اکسیدهای آهن و هیدروکسیدها است. لیمونیت بیشتر در زونهای اکسیدان به همراه ژیزمانهای گوتیتی یافت میشود.
3. مگنتیت: برای اولین بار در سوئیس کشف شد. مگنتیت نسبت به هماتیت دارای آهن بیشتری بوده و دارای رنگ سیاه است.
4. سیدریت: با فرمول شیمیایی FeCO3 است و نام آن از کلمه یونانی Sidros یعنی آهن گرفته شده و یک سنگ معدن ایدهآل است.
5. گوتیت: این سنگ از هوازدگی سنگ آهن اولیه مانند هماتیت یا مگنتیت ایجاد میشود.
6. پیریت: نام سنگ پیریت از کلمه یونانی پیر به معنی آتش گرفته شده است و بر اثر برخورد آن با سنگهای دیگر، جرقه تولید میشود. این سنگ آهن رایجترین سولفید آهن است.
موارد مصرف سنگ آهن
• سنگ آهن در بازار، به شکلهای متفاوتی پیدا میشود. به طور کلی میتوان گفت علاوه بر تفاوت فرمولاسیون شیمیایی در بین آنها، به شکلهای فیزیکی متفاوت از جمله دانبندی شده، کنسانتره و گندله دیده میشوند. از این سنگها برای ساخت سازههای فلزی مختلف از جنس چدن و فولاد استفاده میکنند. فراوانی، قیمت مناسب آنها، سهولت در فرآوری، از مهمترین دلایل عمده رواج استفاده از این نوع سنگ در دنیاست. در صنایع فولاد از این سنگ استفاده میشود.
• آهن در ساخت پلها، راه آهن، ماشین آلات، تجهیزات ساختمان سازی، لوازم خانگی و….. مورد استفاده میگیرد.
• در صنعت خودرو سازی و ساخت ادوات جنگی نیز از آهن استفاده میشود. بر اساس آمارها، حدود ۹۸ درصد از سنگ آهنی که در کل جهان استخراج میشود، برای تولید فولاد و ساخت سازه های فولادی به کار گرفته میشود.
عوامل موثر بر قیمت سنگ آهن
عوامل مختلفی میتوانند در قیمت سنگ آهن تاثیر داشته باشند که مهمترین آنها عبارتند از فولاد، شاخص تولید ناخالص داخلی، قیمت نفت خام، قیمت آلومینیوم، قیمت طلا، نرخ بهره، نرخ تورم، ارزش دلار، ارزش سهام و میزان تولید آهن و فولاد. در کشور ما، زنجیره آهن و فولاد از اوایل دهه 1380، با توجه به دولتی بودن آن، قیمت گذاری دستوری متداول شد اما از اواسط این دهه و رونق صادرات به چین و فعالیت معادن خصوصی و کوچک، اختلاف قیمت بازار داخلی و صادراتی مطرح و تلاش برای ترمیم فاصله قیمتی آغاز شد.