امروزه همه‌ی افراد و کارخانه‌ها، فضولاتی را هم به صورت جامد و هم به صورت مایع تولید می‌کنند. قسمت مایع این فضولات، آب مصرفی است که در نتیجه کاربردهای مختلف آلوده شده است. از نظر منابع تولید، فاضلاب را می‌توان ترکیبی از فضولاتی در نظر گرفت که توسط آب از مناطق مسکونی، اداری و تاسیسات تجاری و صنعتی تولید شده و به آب‌های زیرزمینی، آب‌های سطحی تخلیه می‌شود. این فاضلاب‌های تصفیه نشده دارای اثرات زیان آور و خطرناکی هستند. تولید کنندگان دستگاه تصفیه فاضلاب در سرار کشور ما وجود دارند. آب پاک و سالم یکی از اساسی‌ترین و مهم‌ترین منابع انسان‌ها برای زندگی بر روی کره زمین است. یکی از روش‌های دست‌یابی به آب سالم تصفیه فاضلاب است. فاضلاب‌ها امروزه یکی از منابع با ارزش و ضروری جهت تامین آب به حساب می‌آیند.
تصفیه‌ی فاضلاب چیست؟
به فرآیندی که طی آن پساب‌های خانگی و صنعتی تصفیه و گند زدایی می‌شوند و قابلیت استفاده مجدد و حتی قابلیت شرب را پیدا می‌کنند تصفیه فاضلاب می‌گویند. با تصفیه فاضلاب تمامی باکتری‌ها، آلاینده‌ها، سموم، آلودگی‌ها و مواد شیمیایی از بین می‌رود و آب به منظور استفاده دوباره آماده می‌شود. از فاضلاب تصفیه شده برای هدف‌های زیادی استفاده می‌شود. با تصفیه این فاضلاب‌ها میلیاردها تن فاضلاب تولید شده، در محیط زیست دیگر رها نمی‌شود و آلودگی‌های بزرگ و زیاد به وجود نخواهند آمد. به طور کلی تصفیه فاضلاب در دو مرحله تصفیه اولیه و تصفیه ثانویه انجام می‌پذیرد. در تصفیه اولیه حدود ۴۰ تا ۶۰ درصد مواد جامد معلق از فاضلاب حذف می‌شود پس از تصفیه اولیه مجددا اکسیژن به فاضلاب تزریق شده و تصفیه ثانویه انجام می‌شود. در تصفیه ثانویه بیش از ۹۰ درصد مواد جامد معلق و مواد آلی مضر از بین می‌رود.
انواع فاضلاب چیست؟
1. فاضلاب سطحی یا سیلاب: این فاضلاب‌ها شامل آب‌های ناشی از ذوب برف و یخ و یا بارندگی هستند.
2. فاضلاب بهداشتی: شامل فاضلاب اماکن تجاری و فاضلاب مؤسسات عمومی هستند.
3. فاضلاب خانگی: فاضلاب‌های خانگی شامل فاضلاب سرویس‌های بهداشتی خانه‌ها، مغازه‌ها، فروشگاه‌ها هستند.
4. فاضلاب کشاورزی: فاضلاب‌های بوجود آمده از فعالیت‌های کشاورزی را فاضلاب کشاورزی می‌گویند.
5. فاضلاب صنعتی: به آب تولید شده از مصرف کارخانه‌ها، کارگاه‌ها و مجموعه‌های صنعتی، فاضلاب صنعتی می‌گویند.
مراحل تصفیه فاضلاب
1. شبکه جمع آوری فاضلاب: قبل از شروع مراحل تصفیه فاضلاب باید مجموعه‌ایی که قرار است فاضلاب آن تصفیه گردد جمع آوری شده و به محل تصفیه خانه انتقال داده شود.
2. تصفیه مقدماتی: اولین مرحله تصفیه فاضلاب، تصفیه مقدماتی یا همان پیش تصفیه است. در این مرحله به ترتیب از آشغال‌گیری، حوضچه دانه‌گیر، متعادل ساز، چربی‌گیر و اسکیمر استفاده می‌شود.
3. تصفیه ثانویه: دومین مرحله تصفیه فاضلاب، تصفیه ثانویه یا همان تصفیه تکمیلی است. در این مرحله از روش‌های بیولوژیکی نظیر بی‌هوازی، هوازی و روش‌های فیزیکو شیمیایی نظیر انعقاد و لخته سازی استفاده می‌شود.
4. تصفیه پیشرفته: سومین مرحله تصفیه فاضلاب، تصفیه پیشرفته است. در این مرحله از روش‌هایی مانند اشعه uv، فیلتراسیون مولتی مدیا و در برخی موارد اسمز معکوس استفاده می‌شود.
هدف از تصفیه فاضلاب‌ها
پاکسازی محافظت از محیط زیست
وارد شدن فاضلاب‌ها بدون تصفیه در محیط زیست موجب آلودگی زیست محیطی، به خطر افتادن جان موجودات دریایی، افزایش باکتری‌های بیماری‌زا، آلودگی آب‌های زیر زمینی و در نتیجه به خطر افتادن جان انسان‌ها و تمام موجودات زنده می‌شود که اثرات غیر قابل جبرانی درست می‌کند.
استفاده مجدد از آب تصفیه شده فاضلاب
به علت کمبود منابع آبی شیرین و داشتن هزینه شیرین کردن آب‌های شور می‌توان از آب‌های تصفیه شده به منظور آبیاری زمین‌های کشاورزی و فضای سبز استفاده کرد.
تولید کودهای طبیعی
لجنی که از تصفیه بیولوژیکی فاضلاب به دست می‌آید حاوی مقادیر زیادی ترکیبات نیترات، سولفات و فسفات است که برای رشد گیاهان بسیار مناسب است و برای افزایش قابلیت جذب آن، با شاخه و برگ درختان یا فضولات حیوانی یا با مواد غذایی فاسد شدنی ترکیب شده تا در گرمای انبار و تاثیر باکتری‌های بی‌هوازی هضم شده و به کود طبیعی تبدیل گردد.
تولید انرژی
به طور کلی می‌توان گفت حدود ۷۰ درصد گازهای تولید شده در انبارهای هضم لجن را گاز متان تشکیل می‌دهد.
