عناوین مرتبط
ضایعات به محصولات یا موادی اطلاق می شود که در نتیجه یک فرایند تولید یا عملیاتی تلف می شوند یا غیر قابل استفاده می شوند. ضایعات باعث اتلاف منابع و افزایش هزینه های تولید می شوند. بنابراین کاهش ضایعات همواره یکی از اهداف مدیریت کیفیت و بهره وری در سازمان ها محسوب می شود.
 
اصلی ترین انواع ضایعات عبارتند از:
 
• ضایعات مواد اولیه: مواد اولیه ای که در فرایند تولید مورد استفاده قرار می گیرند ولی به هر دلیلی مصرف نمی شوند. مانند باقی مانده مواد اولیه در کیسه ها یا بشکه ها. 
 
• ضایعات تولید: محصولات ناقص، خراب یا معیوبی که در فرایند تولید به وجود می آیند و قابل استفاده نیستند. مانند محصولاتی که استاندارد ها را رعایت نمی کنند. 
 
• ضایعات بسته بندی: مواد بسته بندی اضافی که برای بسته بندی محصول مورد استفاده قرار می گیرند ولی مصرف نمی شوند. مانند کاغذهای بسته بندی، کیسه های پلاستیکی و مواد بسته سازی. 
 
• ضایعات فروش: محصولاتی که به علت انقضا مدت زمان مصرف ، آسیب دیدگی یا افت کیفیت قابل فروش نیستند.
 
• ضایعات بازیافتی: موادی که قابلیت بازیافت و بازچرخش دارند ولی به دلیل بهینه نبودن فرایند بازیافت مجددا مورد استفاده قرار نمی گیرند. 
 
کاهش ضایعات منجر به کاهش هزینه ها، افزایش رضایت مشتریان و حفظ منابع می شود. بنابراین شناسایی انواع ضایعات و اجرای راهکارهای مناسب برای کاهش آنها امری حیاتی برای سازمان ها محسوب می شود.