چگونه هوش مصنوعی در گمرک ایران زمان ترخیص کالا را به نصف کاهش می‌دهد؟

چگونه هوش مصنوعی در گمرک ایران زمان ترخیص کالا را به نصف کاهش می‌دهد؟
 نام و نام خانوادگی نویسنده: شاهو علی زاده
شهرستان سردشت (کارشناس فناوری گمرک کیله سردشت)
آدرس ایمیل:pcdarin@gmail.com
http://tarkhisyarsardasht.ir
ترخیص کار گمرک سردشت، صادرات از گمرک سردشت، واردات از گمرک سردشت


چکیده
هوش مصنوعی در گمرک می‌تواند زمان ترخیص کالا را به نصف کاهش دهد. این تحول چشمگیر در حالی رخ می‌دهد که پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند تجارت جهانی تا سال 2040 رشدی معادل 14 درصد خواهد داشت.
در واقع، هوش مصنوعی با ساده‌سازی فرآیندهای لجستیکی و گمرکی، مدیریت زنجیره تأمین و الزامات تطابق با مقررات، هزینه‌های تجارت را کاهش می‌دهد. به ویژه در حوزه خدمات دیجیتال، که پیش‌بینی می‌شود رشد تجمعی نزدیک به 18 درصد را تجربه کنند.
همچنین، توسعه و استقرار سامانه‌های جامع و پنجره واحد تجارت فرامرزی در گمرک ایران، زمینه ایجاد بزرگترین بانک اطلاعات تجارت خارجی کشور را فراهم کرده است. در این مقاله، به بررسی دقیق چگونگی استفاده از هوش مصنوعی در گمرک ایران و تأثیر آن بر کاهش زمان ترخیص کالا خواهیم پرداخت.

واژه‌های کلیدی : هوش مصنوعی - AI- گمرک- ایران- ترخیص – سامانه های گمرکی- فناوری

مقدمه
استفاده از هوش مصنوعی (AI) و یادگیری ماشینی (ML) در پیش‌بینی روندهای ترخیص کالا و تشخیص مشکلات احتمالی قبل از وقوع، به گمرکات کمک می‌کند تا فرآیندهای خود را بهینه‌سازی کنند. این تکنولوژی‌ها می‌توانند الگوهای رفتارهای گذشته را تحلیل و رصد کرده و در صورت وجود مشکلات احتمالی، هشدارهای لازم را به مراقبان ارائه دهند. این امر باعث می‌شود تا مشکلات به موقع شناسایی شده و از تاخیرهای احتمالی جلوگیری شود. استفاده بهینه از توان علمی و تجهیز مرزبانان اقتصادی به فناوری‌های روز از طریق تحقیقات با توسعه و استقرار سامانه جامع و پنجره واحد تجارت فرامرزی و زیر سامانه‌های مختلف یکپارچه در همه رویه‌ها، همکاری جهت به‌کارگیری تجهیزات پیشرفته کنترلی و تعامل با کلیه ذی‌نفعان و سازمان‌های همجوار در خصوص اخذ الکترونیکی اطلاعات مربوط به حوزه تجارت فرامرزی، زمینه ایجاد بزرگترین بانک اطلاعات تجارت خارجی کشور را ایجاد و از این‌رو، زمینه مقابله مؤثر با تحریم‌ها و پدیده شوم قاچاق کالا را فراهم می نماید.

تحول دیجیتال در گمرک ایران
سامانه جامع امور گمرکی از سال 1393 نقطه عطفی در تحول دیجیتال گمرک ایران به شمار می‌رود [1]. در واقع، این سامانه با هدف تبدیل فرآیندهای سنتی به شیوه‌های نوین الکترونیکی طراحی شده است.


معرفی سامانه جامع گمرکی
ما شاهد هستیم که این سامانه نقش مهمی در کاهش قاچاق کالا و فرارهای مالیاتی ایفا می‌کند [1]. علاوه بر این، خدمات متنوعی را در اختیار کاربران قرار می‌دهد:
•              پرداخت الکترونیکی عوارض گمرکی
•              استعلام آنلاین پروانه‌های گمرکی
•              ثبت اظهارنامه‌های مسافری
•              مدیریت یکپارچه اسناد تجاری
نقش هوش مصنوعی در مدرن‌سازی گمرک
همچنین، طرح تحول دیجیتال گمرک تاکنون پیشرفت 75 درصدی داشته است [2]. در این راستا، همکاری با دانشگاه تهران منجر به طراحی و پیاده‌سازی سامانه‌های پهن پیکر مبتنی بر هوش مصنوعی در گمرکات سراسر کشور شده است [3].
در حال حاضر، این سیستم‌ها جایگزین روش‌های سنتی و سامانه ASYCUDA شده‌اند [3]. نکته قابل توجه این است که استفاده از سامانه‌های بومی، امنیت اطلاعات حساس تجارت خارجی را تضمین می‌کند.

چشم‌انداز آینده گمرک هوشمند
در نهایت، چشم‌انداز آینده گمرک هوشمند شامل مدرن‌سازی رویه‌های گمرکی از طریق:
1.            دیجیتالی‌سازی و تبادل داده‌ها [4]
2.            استفاده از هوش مصنوعی و یادگیری ماشین برای بهبود تصمیم‌گیری [4]
3.            بهره‌گیری از ابزارهای بازرسی غیرتهاجمی مانند اسکنرها و پهپادها [4]
بر اساس گزارش‌ها، این تحول دیجیتال با همکاری وزارت دفاع و پشتیبانی (ایزایران) برنامه‌ریزی و اجرایی شده است [2]. در نتیجه، بیش از 70 درصد از تبادل اطلاعات اقتصادی در حوزه تجارت، اکنون توسط گمرک صورت می‌پذیرد [3].

زیرساخت‌های فنی هوش مصنوعی در گمرک
در راستای توسعه زیرساخت‌های فنی، ما شاهد همکاری موثر دانشگاه تهران با گمرک جمهوری اسلامی ایران هستیم که منجر به طراحی سامانه‌های پیشرفته مبتنی بر هوش مصنوعی شده است [5].
معماری سیستم هوش مصنوعی
معماری سیستم هوش مصنوعی در گمرک شامل مولفه‌های کلیدی زیر است:
•              سیستم‌های خودکار تجزیه و تحلیل ریسک
•              الگوریتم‌های پیشرفته پردازش داده
•              سامانه‌های نظارت هوشمند
•              زیرساخت‌های پردازش موازی
علاوه بر این، هزینه توسعه سامانه جامع امور گمرکی در قراردادهای همکاری با دانشگاه تهران حدود 300 میلیارد ریال بوده است [5]. این در حالی است که برآورد مشاوران برای توسعه سیستم‌های محدودتر، مبلغی معادل 1177.5 میلیارد ریال به علاوه 12.4 میلیون یورو بوده است [5].

پردازش داده‌های گمرکی
در حال حاضر، سامانه جامع گمرکی در 90 تا 95 درصد رویه‌ها و گمرکات کشور در حال بهره‌برداری است [6]. همچنین، این سیستم قابلیت‌های پردازشی زیر را داراست:
•              تشخیص خودکار وضعیت‌های غیرعادی
•              پردازش اسناد به صورت بلادرنگ
•              تحلیل داده‌های حجیم گمرکی
•              مدیریت هوشمند ریسک

یکپارچه‌سازی سیستم‌ها
در نهایت، سامانه جامع گمرکی و پنجره واحد تجارت فرامرزی به سامانه وزارت صنعت، معدن و تجارت متصل شده است [7]. در حال حاضر، 20 تا 25 درصد کالاهایی که به گمرک وارد می‌شوند از ریسک بالایی برخوردارند که علاوه بر کنترل سیستمی، به صورت فیزیکی و با ابزارهای کنترلی ایکس‌ری بررسی می‌شوند [7].
بر اساس گزارش‌ها، این سیستم یکپارچه شامل سه بخش اصلی است:
4.            سامانه جامع گمرکی
5.            پنجره واحد تجارت فرامرزی
6.            سیستم ارتباط با سازمان‌های همکار گمرک [6]
در نتیجه، این یکپارچه‌سازی امکان نظارت دقیق بر تراکنش‌های گمرکی را فراهم کرده و به بهبود عملکرد کلی سیستم کمک می‌کند [8].

فرآیند ترخیص کالا با هوش مصنوعی
در سال‌های اخیر، ما شاهد تحول چشمگیری در فرآیند ترخیص کالا از گمرک هستیم. اتوماسیون با قدرت هوش مصنوعی، وظایف معمول در حوزه واردات و صادرات را ساده کرده است [9].
مراحل ثبت و پردازش اسناد
امروزه، بسیاری از اظهارنامه‌های گمرکی و اعتبارات تجاری که در گذشته نیازمند کاغذبازی‌های فراوان بود، در سامانه گمرک هوشمند بارگذاری می‌شود [10]. ما برای تسهیل این فرآیند، سیستم‌های زیر را پیاده‌سازی کرده‌ایم:
•              اظهارنامه الکترونیکی
•              پردازش خودکار اسناد تجاری
•              سیستم مدیریت اطلاعات یکپارچه
•              پایگاه داده متمرکز اسناد

ارزیابی خودکار ریسک
همچنین، یکی از جنبه‌های کلیدی بهبود مدیریت ریسک، استقرار سیستم‌های خودکار تجزیه و تحلیل ریسک است [9]. این سیستم‌ها با استفاده از هوش مصنوعی می‌توانند به سرعت حجم زیادی از داده‌ها را پردازش کرده و الگوها و ناهنجاری‌ها را شناسایی کنند.
علاوه بر این، سیستم ارزیابی ریسک هوشمند شامل:
1.            شناسایی خودکار تخلفات احتمالی
2.            تحلیل پیشرفته داده‌ها
3.            پیش‌بینی الگوهای مشکوک
4.            ارزیابی ریسک در لحظه
صدور مجوزهای الکترونیکی
در نتیجه این تحولات، سرعت تخلیه و ترخیص کالا در کشور به شکل فوق‌العاده‌ای افزایش یافته و طول عملیات آن از 26 روز به 4 روز رسیده است [10]. ما با استفاده از سیستم‌های هوشمند، فرآیند صدور مجوز را به طور کامل دیجیتالی کرده‌ایم.
برنامه‌های تشخیص گمرکی به عنوان یکی از راهکارهای استفاده از هوش مصنوعی، برای تشخیص خودکار و جلوگیری از ورود کالاهای قاچاق و تقلبی به کشور مورد استفاده قرار می‌گیرند [11]. در حال حاضر، 20 تا 25 درصد کالاهایی که به گمرک وارد می‌شوند از ریسک بالایی برخوردارند که علاوه بر کنترل سیستمی، به صورت فیزیکی و با ابزارهای کنترلی ایکس‌ری بررسی می‌شوند.


کاربرد هوش مصنوعی در گمرک شهید رجایی
گمرک شهید رجایی به عنوان بزرگترین گمرک کشور، پیشگام استفاده از سیستم‌های هوشمند در عملیات گمرکی است. ما با راه‌اندازی سامانه هوشمند ورود و خروج کالا، گام مهمی در مسیر مدرن‌سازی فرآیندهای گمرکی برداشته‌ایم [12].

سیستم‌های نظارت هوشمند
در حال حاضر، ما از سه دستگاه ایکس‌ری پیشرفته در گمرک شهید رجایی استفاده می‌کنیم که یکی از آنها دارای سرعت بالا است [13]. همچنین، سیستم‌های نظارتی ما شامل:
•              دوربین‌های پلاک‌خوان هوشمند
•              سامانه‌های تشخیص چهره
•              سیستم‌های کنترل دسترسی الکترونیک
•              تجهیزات بازرسی غیرمخرب

مدیریت ترافیک کانتینری
علاوه بر این، سیستم مدیریت ریسک ما توانایی اسکن 4,500 کامیون را دارد [13]. در راستای بهینه‌سازی عملیات، ما از الگوریتم‌های پیشرفته برای:
1.            تخصیص بهینه فضای انبار
2.            مدیریت هوشمند ترافیک کانتینری
3.            برنامه‌ریزی خودکار تخلیه و بارگیری
4.            پایش مستمر جریان کالا
استفاده می‌کنیم.
پایش لحظه‌ای عملیات
به عبارت دیگر، سامانه هوشمند ما که با همکاری دانشگاه تهران راه‌اندازی شده، ادامه فرآیندهای گمرکی پس از سیستم آسیکودای جهانی است [12]. در نتیجه، این سیستم باعث:
•              افزایش دقت در کنترل ورود و خروج کالا
•              کاهش زمان انجام تشریفات گمرکی تا 25 درصد [12]
•              بهبود نظارت بر عملیات گمرکی
•              تسهیل فرآیندهای تجاری
در حال حاضر، حداکثر زمان انجام تشریفات گمرکی که وظیفه خود گمرک به تنهایی است، دو روز می‌باشد [12]. این دستاورد نشان‌دهنده تأثیر چشمگیر هوش مصنوعی در بهینه‌سازی عملیات گمرکی است.

بهینه‌سازی زمان ترخیص با هوش مصنوعی
ترخیص کالا یکی از مراحل کلیدی در فرآیند واردات و صادرات است که به طور مستقیم بر زمان، هزینه و کارایی تجارت تأثیر می‌گذارد [14]. ما با بهره‌گیری از هوش مصنوعی توانسته‌ایم تحولی شگرف در این حوزه ایجاد کنیم.
حذف فرآیندهای زائد
به موجب تغییرات جدید در قوانین، ما برخی از مراحل غیرضروری را حذف کرده و ترخیص کالا را به صورت الکترونیکی انجام می‌دهیم [14]. این اقدامات شامل:
•              کاهش هزینه‌های انبارداری
•              حذف فرآیندهای کاغذی
•              تسهیل فرآیند ترخیص
•              به‌روزرسانی خودکار تعرفه‌ها

خودکارسازی تشریفات گمرکی
در نتیجه اجرای این تغییرات، زمان ترخیص کالا برای واردات از ۲۶ روز به ۴ روز و برای صادرات از ۷ روز به ۱ روز کاهش یافته است [15]. علاوه بر این، در دو سال گذشته مدت زمان اظهار گمرکی تا ترخیص از ۳۰ روز به ۳ روز رسیده است [1].
ما برای دستیابی به این نتایج، از ابزارهای نوین زیر استفاده می‌کنیم:
1.            سیستم‌های پردازش خودکار اسناد
2.            ارزیابی هوشمند ریسک محموله‌ها
3.            صدور مجوزهای الکترونیکی
4.            پایش لحظه‌ای عملیات
پردازش موازی درخواست‌ها
همچنین، با استقرار ۱۵ دستگاه ایکس‌ری خودرویی در گمرکات کشور، سرعت و دقت بازرسی‌ها افزایش یافته است [1]. در حال حاضر، برنامه دو برابر کردن ظرفیت ایکس‌ری کشور در دست اجراست که باعث:
•              افزایش سرعت عملیات
•              بهبود دقت ارزیابی‌ها
•              ارتقای شفافیت فرآیندها
•              جلوگیری موثر از قاچاق کالا
می‌شود [1].
رویکردهای نوین ما در استفاده از فناوری‌های پیشرفته شامل اتوماسیون فرآیندها، ارتقاء هماهنگی بین مراکز گمرکی و ارائه خدمات الکترونیکی است [16]. در نتیجه، این سیستم‌ها نقش بسزایی در بهینه‌سازی فرآیندها و افزایش سرعت انجام امور داشته‌اند.

مدیریت ریسک هوشمند
مدیریت ریسک در گمرک ایران با استفاده از هوش مصنوعی و یادگیری ماشین متحول شده است. ما با پیاده‌سازی سیستم‌های پیشرفته تصمیم‌یار، توانسته‌ایم بیش از ۵۰ درصد از اظهارنامه‌ها را به مسیر سبز هدایت کنیم [17].
شناسایی خودکار تخلفات
سیستم هوشمند ما با استفاده از یادگیری ماشین و داده‌کاوی، به ارزیاب گمرک در تصمیم‌گیری کمک می‌کند. این سیستم به طور خودکار:
•              تعیین کانتینرهای نیازمند بازرسی
•              تشخیص محدوده ارزش گمرکی قابل قبول
•              ارزیابی ریسک محموله‌ها
•              شناسایی موارد مشکوک به تخلف

رتبه‌بندی ریسک واردکنندگان
در راستای بهبود عملکرد، ما سیستم رتبه‌بندی پویایی را پیاده‌سازی کرده‌ایم که با استفاده از پروفایل‌های ریسک، واردکنندگان را ارزیابی می‌کند [17]. این سیستم شامل:
1.            اعتبارسنجی و بررسی ریسک اجتماعی
2.            ارزیابی ریسک مالی
3.            بررسی سوابق تجاری
4.            تحلیل الگوهای رفتاری

پیش‌بینی الگوهای قاچاق
با استفاده از فناوری بلاکچین، ما توانسته‌ایم سیستم پیشرفته‌ای برای مبارزه با تخلفات مالی و قاچاق کالا ایجاد کنیم [18]. این سیستم قابلیت‌های زیر را داراست:
•              ردیابی تمام رویدادهای گذشته
•              افزایش امنیت برای ذی‌نفعان زنجیره تأمین
•              جمع‌آوری اطلاعات در دفتر کل توزیع‌شده
•              تبادل اطلاعات بین گمرک و ادارات مالیاتی
نتایج عملکرد سیستم مدیریت ریسک هوشمند نشان می‌دهد که ما توانسته‌ایم در زمینه پیگیری تخلف‌های گمرکی، رتبه نخست را در منطقه کسب کنیم [3]. علاوه بر این، سازمان جهانی گمرک، طرح کارشناسی مجازی گمرک ایران را به عنوان الگوی برتر به گمرک‌های عضو این سازمان معرفی کرده است [3].
در حال حاضر، ما بیش از یک‌میلیون و ۲۰۰ هزار کانتینر ورودی در بخش واردات و ترانزیت را به کمک سامانه جامع گمرکی و پنجره واحد تجارت فرامرزی به طور هوشمند کنترل می‌کنیم [3]. این سیستم با تطبیق خودکار اطلاعات زیر، از هرگونه تخلف جلوگیری می‌کند:
•              بارنامه الکترونیک
•              مانیفست الکترونیک
•              فاکتور الکترونیک
•              عدل‌بندی الکترونیک
•              گواهی مبدأ
•              قبض انبار الکترونیک
•              مجوزهای الکترونیکی سازمان‌های همکار

تحلیل داده‌های گمرکی
تحلیل داده‌های گمرکی با استفاده از هوش مصنوعی به یکی از مهم‌ترین ابزارهای تصمیم‌گیری در گمرک ایران تبدیل شده است. کارشناسان گمرک اکنون مجهز به ابزارهای پیشرفته تجزیه و تحلیل داده‌ها هستند که به آنها اجازه می‌دهند تا اطلاعات مهمی را از مجموعه داده‌های گسترده استخراج کنند [9].



داشبوردهای مدیریتی
ما با استفاده از داشبوردهای مدیریتی پیشرفته، امکان نظارت بر:
•              ثبت سفارش و تعرفه‌گذاری کالا
•              ارزش‌گذاری محموله‌ها
•              مدیریت ریسک تخلفات
•              پایش عملکرد گمرکات
را فراهم کرده‌ایم [4].
در واقع، این داشبوردها به ما کمک می‌کنند تا با تحلیل داده‌ها در زمان واقعی، بینش‌های پیش‌بینی‌کننده را برای بهبود زنجیره تأمین ارائه دهیم [19].

گزارش‌های تحلیلی
برای نخستین بار، ما گزارشی جامع با ۴۰ شاخص مهم و تأثیرگذار از وضعیت تجارت خارجی کشور ارائه کرده‌ایم [20]. این گزارش‌ها شامل:
1.            تحلیل روند مبادلات تجاری
2.            بررسی واردات کالاهای اساسی
3.            ارزیابی عملکرد گمرکات
4.            تجزیه و تحلیل ترانزیت خارجی
همچنین، حجم تجارت خارجی کشور در سال ۱۴۰۲ به ۱۵۳ میلیارد دلار رسیده که نسبت به سال قبل رشد ۲.۶ درصدی داشته است [21].

شاخص‌های عملکردی
ما برای ارزیابی عملکرد گمرک، شاخص‌های هشت‌گانه زیر را در نظر گرفته‌ایم [22]:
•              ترانزیت کالا
•              ترخیص کالا
•              گردشگری (امور مسافری)
•              نظارت بر تجارت سالم
•              مبارزه با قاچاق کالا
•              صیانت از جامعه
•              بهره‌وری
•              برنامه‌های عمرانی
علاوه بر این، در بخش شاخص‌های عملکردی، موارد زیر را به دقت پایش می‌کنیم:
•              کاهش متوسط زمان توقف مسافر در مبادی گمرکی
•              تعداد کشف اظهارات خلاف
•              میزان جرائم وصولی
•              کاهش سهم کالای قاچاق در تولید ناخالص ملی [22]
در نتیجه این تحلیل‌ها، ما توانسته‌ایم در سال ۱۴۰۲ بیش از ۳۰ تن شمش طلای استاندارد به ارزش ۱.۹ میلیارد دلار وارد کشور کنیم [21]. به عبارت دیگر، با استفاده از تحلیل داده‌های گمرکی، مجموع صادرات کشور با احتساب نفت، برق و تجارت چمدانی به ۸۶.۹ میلیارد دلار رسیده است [21].
کارشناسان گمرک با تجزیه و تحلیل داده‌های پیشرفته می‌توانند حجم زیادی از داده‌های مربوط به تجارت را با سرعت و دقت بی‌سابقه‌ای پردازش و تفسیر کنند [9]. در واقع، این رویکرد تحلیلی به ما امکان می‌دهد تا تصمیمات آگاهانه‌ای در حوزه ارزیابی ریسک و پیش‌بینی اتخاذ کنیم.

چالش‌ها و راهکارها
در حالی که پیاده‌سازی هوش مصنوعی در گمرک مزایای متعددی دارد، ما با چالش‌های قابل توجهی در این مسیر روبرو هستیم. پیاده‌سازی این سیستم‌ها نیازمند سرمایه‌گذاری قابل توجهی است که برای بسیاری از بخش‌ها چالش‌برانگیز است [23].
موانع پیاده‌سازی
یکی از مهم‌ترین چالش‌های ما در محیط بین‌المللی، افزایش جرائم سازمان‌یافته و تجارت کالاهای تقلبی است [24]. در واقع، ما با موانع متعددی روبرو هستیم:
•              تعدد مراکز و مراجع سیاست‌گذاری در امور بازرگانی
•              قوانین و مقررات موازی که گاهی با هم تداخل دارند
•              افزایش هزینه‌های تمام‌شده اقلام وارداتی
•              حجم بالای بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های متناقض [24]
علاوه بر این، چالش جمع‌آوری و مدیریت حجم زیادی از داده‌ها برای عملکرد بهینه هوش مصنوعی، برای برخی از سازمان‌ها دشوار است [23].

راه‌حل‌های فنی
در راستای غلبه بر این چالش‌ها، ما راهکارهای فنی متعددی را پیاده‌سازی کرده‌ایم. به عنوان مثال، با همکاری دانشگاه تهران، سیستم یکپارچه جامع ترخیص گمرکی را ایجاد کرده‌ایم که توانسته زمان ترخیص کالا را از 216 ساعت به 45 ساعت کاهش دهد [24].
راه‌حل‌های فنی ما شامل:
1.            پیاده‌سازی سیستم ریسک قوی بر اساس استانداردهای بین‌المللی
2.            توسعه ابزارهای تسهیلی برای انتخاب مسیر
3.            بهبود اثربخشی سیستم‌ها با کاهش 50 درصدی مداخله نیروی انسانی [24]
در این راستا، ما سه بخش اصلی را برای هوشمندسازی در نظر گرفته‌ایم:
•              هوشمندسازی زیرساخت
•              هوشمندسازی مبادی ورودی و خروجی
•              هوشمندسازی ناوگان [25]


برنامه‌های آموزشی
با توجه به اهمیت آموزش در پیاده‌سازی موفق هوش مصنوعی، ما دوره‌های آموزشی متعددی را برگزار می‌کنیم. مرکز آموزش، تحقیقات و ظرفیت‌سازی گمرک ایران با برگزاری دوره‌های آموزشی مستمر و کاربردی به ارتقا سطح دانش همکاران و خدمت‌گیرندگان در حوزه گمرکی گام برمی‌دارد [26].
برنامه‌های آموزشی ما شامل:
•              دوره‌های آشنایی با سامانه جدید گمرک هوشمند
•              کارگاه‌های آموزشی برای فعالان بخش خصوصی
•              دوره‌های تخصصی برای کارکنان گمرک [26]
به عبارت دیگر، ما به هیچ عنوان خود را بی‌نیاز از دانش آنلاین نمی‌دانیم و معتقدیم هیچ اقتصادی در جهان موفق به رشد و توسعه بدون همگرایی در میان نخبگان اقتصادی خود و استفاده از دانش آنها نشده است [25].
در نهایت، برای موفقیت در پیاده‌سازی گمرک هوشمند، ما نیازمند:
•              تعامل مستمر با نهادهای نظارتی و حاکمیتی
•              همکاری نزدیک با بخش خصوصی
•              ایجاد پروتکل واحد برای عملکرد یکپارچه
•              حذف اعمال سلیقه مدیران در دستگاه‌های ذیربط [25]
هستیم.


نتیجه‌گیری
بنابراین، هوش مصنوعی نقش اساسی در تحول گمرک ایران ایفا کرده است. کاهش چشمگیر زمان ترخیص کالا از ۲۶ روز به ۴ روز، نشان‌دهنده موفقیت این فناوری در بهینه‌سازی فرآیندهای گمرکی است.
سامانه جامع گمرکی با قابلیت‌های پیشرفته خود، مدیریت ریسک هوشمند را ممکن ساخته و دقت عملیات را افزایش داده است. همچنین، یکپارچه‌سازی سیستم‌ها و خودکارسازی فرآیندها، شفافیت و کارایی را به طور قابل توجهی بهبود بخشیده است.
دستاوردهای ما در زمینه گمرک هوشمند شامل:
•              کاهش ۵۰ درصدی مداخله نیروی انسانی
•              افزایش دقت در شناسایی تخلفات
•              بهبود رضایت فعالان اقتصادی
•              تسریع فرآیند تجارت بین‌المللی
در نتیجه، گمرک ایران با بهره‌گیری از هوش مصنوعی، گام‌های موثری در مسیر تحول دیجیتال برداشته و آماده رویارویی با چالش‌های آینده تجارت جهانی است.










مراجع
[1] - https://tejaratnews.com/بخش-اقتصاد-کلان-6/523347-مدت-زمان-ترخیص-کالا-کاهش-یافت
[2] - https://newspaper.ireconomy.com/sp-16/3/10554
[3] - https://otaghiranonline.ir/news/11583/جایگاه-نخست-پیگیری-تخلفات-گمرکی-به-ایران-رسید
[4] - https://www.gisoom.com/book/44881387/کتاب-داشبورد-مدیریت-ثبت-سفارش-تعرفه-و-ارزش-گذاری-کالا-در-گمرک-TSC/
[5] - https://news.ut.ac.ir/fa/news/18468/طراحی-و-پیاده-سازی-سامانه-های-پهن-پیکر-مبتنی-بر-هوش-مصنوعی-در-گمرکات-سراسر-کشور-تقدیر-از-نقش-پژوهش-های-کاربردی-دانشگاه-تهران-در-توسعه-سامانه-های-بومی-در-گمرک-کشور
[6] - https://farsnews.ir/Economy/1432363620000482264
[7] - http://www.itema.ir/news/?item=5023
[8] - https://ghetebonyanaseman.com/سامانه-جامع-امور-گمرکی/
[9] - https://ensafnews.com/472539/بررسی-تأثیر-فناوری‌های-نوین-بر-فعالیت/
[10] - https://sepahanhamrah.com/گمرک-هوشمند-چیست؟/
[11] - https://tie.co.ir/Blog/using-technology-and-software-to-improve-the-efficiency-of-import-processes
[12] - https://www.irna.ir/news/6517161/سامانه-هوشمند-ورود-و-خروج-کالا-در-گمرک-شهید-رجایی-به-بهره-برداری
[13] - https://bar1.ir/استفاده-از-سیستم-پلمپ-هوشمند-در-گمرک-شه/
[14] - https://importdtc.com/بررسی-تغییرات-و-قوانین-جدید-ترخیص-کالا/
[15] - https://seanews.ir/15807/مدت-زمان-ترخیص-کالا-در-گمرک-کاهش-یافت/
[16] - https://tahakhalij.ir/fa/مقالات/روش‌-های-بهبود-عملکرد-و-کاهش-زمان-ترخیص-کالا-در-گمرک
[17] - https://iccci.ir/طرح-گمرک-هوشمند-ایران-در-رده-طرح‌های-ب/
[18] - https://masireqtesad.ir/print-it/?postid=130281&TB_iframe=true&height=500&width=700
[19] - https://holding-darvish.com/چگونه-هوش-مصنوعی-روند-تجارت-بین-الملی-ر/
[20] - https://www.mefa.ir/fa-IR/mefa/11352/news/view/15182/259246/Staging
[21] - https://www.mefa.ir/fa-IR/shada/5588/news/view/15807/259240/
[22] - https://www.irna.ir/news/6671263/شاخصهای-هشت-گانه-ارزیابی-عملکرد-گمرک-ایران-ابلاغ-شد
[23] - https://jblco.asia/نقش-هوش-مصنوعی-در-بهینهسازی-فرآیندها/
[24] - https://www.asriran.com/fa/news/534995/گمرک-ایران-با-چه-چالش‌هایی-مواجه-است‎
[25] - https://tejaratnews.com/بخش-تولید-تجارت-42/915173-گمرک-هوشمند-زمینه-ساز-گمرک-قوی-است
[26] - https://ariamaneshco.com/دوره-آموزشی-آشنایی-با-سامانه-جدید-گمرک/