سکوبندی آزمایشگاه چیست؟
یکی از مهمترین و اساسیترین کاری که برای یک آزمایشگاه باید کرد سکوبندی آزمایشگاه است. تجهیزات و سکوبندی آزمایشگاهی با هدف آماده کردن فضایی مناسب به عنوان میز کار و برای قرار دادن دستگاهها، شیشه آلات، ملزومات و تجهیزات آزمایشگاهی طراحی شده و به مجموعه کابینتهایی که در هر آزمایشگاه وجود دارد سکوبندی یا میزبندی آزمایشگاه (بنچ بندی آزمایشگاه) گفته میشود. از نظر کارشناسان فنی اولین گام در راه اندازی یک آزمایشگاه طراحی مناسب و اجرای سکوبندی آزمایشگاه به صورت اصولی و صحیح است. ایمنی و رعایت اصول فنی در اجرای سکوبندی و کابینت آزمایشگاه از اهمیت بالایی برخوردار میباشد اما در عین حال طراحی و ایجاد محیطی شکیل و آرام برای پژوهش را نباید نادیده بگیریم. طراحی و ساخت سکوهای مقاوم و خوش ساخت، فضای آزمایشگاه را برای کارکنان و تکنسینهای آزمایشگاه مطلوبتر میکند و بالطبع آن سطح کیفی و کمی خدمات آزمایشگاهی ارائه شده ارتقا پیدا میکند.
ویژگیهای سکوبندی آزمایشگاهی
از آنجایی که محیطهای آزمایشگاهی به جهت وجود انواع مواد شیمیایی از یک سو و از سوی دیگر انجام آزمایشات متعدد فیزیکی و شیمیایی معمولا از استهلاک بالایی دارند، لذا ساخت و تولید سکوهای آزمایشگاهی (سکوبندی آزمایشگاه) ملاحظات خاص فنی و ایمنی ویژهای را میخواهد. به منظور دستیابی به این هدف، ویژگیهای ذیل در ساخت و تولید محصولات به کار گرفته میشود:
• ساختار زیبایی در طراحی و رنگبندی
• برخورداری از سایز و ابعاد مطابق با استانداردهای آزمایشگاهی
• مقاومت قطعات در برابر پوسیدگی، عوامل شیمیایی و فیزیکی
• امکان تعمیرات آسان و جایگزینی قطعات معیوب
• امکان دمونتاژ و نصب مجدد در فضاهای دیگر
• دسترسی آسان به تاسیسات و شبکههای زیر بنایی
• امکان اتصال و نصب تاسیسات تخصصی
• امکان دفع و کنترل مناسب آلودگیها
• امکان چیدمان دلخواه بواسطه وجود یونیتهای پرتابل
• ایمنی بالا و راحتی کاربران
• استفاده از رویههای یکپارچه سرامیکی ضد اسید (از مزایای استفاده از رویههای یکپارچه میتوان کاهش درزبندی و رفع آلودگی آسان، نصب آسان و زیبایی را میتوان نام برد.) در سکوبندی انواع سکوبندی آزمایشگاهی در طرحها و سایزهای متنوع نیاز مشتریان را در زمینه پژوهش و تحقیق کاملا برطرف میکند. تنوع در جنس رویه سکوهای آزمایشگاهی بنا به نیاز و مدیریت هزینه آزمایشگاه (سرامیکهای فریاتک، گرانیت خارجی، گرانیت ایرانی و استیل)
ساختار سکوبندی
ساختار کلی سکوبندی عموما به دو صورت (یک طرفه ( خطی یا U شکل) و یا دوطرفه ( دارای سکوی جزیره میباشد. اما بایستی در هر دو صورت فواصل بین سکوها با استانداردهای آزمایشگاهی مطابقت کند.
طبق این استانداردها فضای لازم بین کابینتها در حالت عادی باید بیشتر از 60 سانتیمتر باشد، فضای استاندارد موجود در ورودیها و خروجیها و فضای لازم برای فضاهایی که برای خروج اضطراری استفاده میکنند بایستی 90 سانتی متر الی 1 متر پهنا داشته باشند تا امکان عبور و مرور امن کاربران باشد.
لازم به ذکر است تا هر اندازه که طراحی سکوبندی در آزمایشگاهها، بر اساس امنیت کاری پرسنل انجام شود، همچنان برای افرادی که آموزش لازم برای کار در آزمایشگاه را ندیده اند، خطرساز میباشد. لذا بایستی در آزمایشگاههای آموزشی، قبل از هر چیز در بدو ورود دانشجویان و کارورزان آموزشهای لازم را در ارتباط با تمامی اجزای موجود در سکوبندی در اختیار آنها قرار داد و یا از ورود آنها به برخی قسمتهای حساس جلوگیری کرد.
اجزای سکوبندی و کابینت آزمایشگاهی
بطور کلی سکوبندی آزمایشگاهی متشکل از سه بخش اصلی اسکلت (فریم)، صفحه رویی و کابینت (یونیت) و در مجموع شامل تجهیزات زیر میباشد:
• سکوی آزمایشگاهی
• میز توزین
• سینک و شیرآلات آزمایشگاهی
• مبلمان آزمایشگاهی
• کابینت های نگهداری مواد
• پارتیشن
انواع سکوبندی آزمایشگاهی
سکوی یک طرفه
سکوی یکطرفه آزمایشگاهی (میز یکطرفه آزمایشگاهی) یکی از پرکاربردترین انواع سکوبندی و کابینت در محیط آزمایشگاه بوده که با نصب بر کنار دیوار، امکان استفاده یکطرفه را برای کارمندان میتوان فراهم کرد.
همچنین کابینت آزمایشگاهی یکطرفه که معمولا صفحه رویه آن دارای جنس سنگ گرانیت، استیل، اپوکسی رزین، سرامیک ضد اسید و فرمیکا است از قابلیت نصب سینک، انواع شیرآلات آزمایشگاهی، پریز برق و… نیز برخوردار میباشد.
سکوی دو طرفه (جزیره)
سکوی دوطرفه آزمایشگاهی (میز دو طرفه) یا جزیره آزمایشگاهی از دیگر انواع کابینت آزمایشگاهی میباشد که با نصب در وسط محیط آزمایشگاه امکان استفاده از دو طرف را برای کارمندان آماده میشود .همچنین این سکوبندی آزمایشگاهی ضمن برخورداری از قابلیت نصب سینک، انواع شیرآلات آزمایشگاهی، پریز برق و…، امکان استفاده از تجهیزات آزمایشگاهی و سینک را بصورت دوطرفه برای کاربران ایجاد کرده و معمولا دارای صفحه رویی از جنس سنگ گرانیت، اپوکسی رزین، استیل، HPL فرمیکا و سرامیک ضد اسید است. جنس صفحه رویی سکو از عوامل مهم تعیین کننده قیمت سکوبندی آزمایشگاه میباشد.
بخشهای اصلی سکوبندی آزمایشگاه
به طور کلی سکوبندی در آزمایشگاه دارای سه بخش زیر میباشد:
1. فریم
2. کابینت یا یونیت
3. صفحه رویه
هر یک از این موارد به تنهایی میتواند در کاربردی بودن و زیبایی فضای آزمایشگاه دارای تاثیر زیادی باشد و انطباق و هماهنگی این اجزا با یکدیگر دارای اهمیت زیادی میباشد. فریمها باید مقاومت کافی برای نگهداری از کابینت و صفحات رویه داشته باشند و صفحات رویه نیز باید به صورت یکپارچه و بدون درز باشند و کابینتها طوری طراحی شوند که بالاترین بهرهوری را داشته باشند. ایمنی، دوام و زیبایی سه فاکتور اساسی در طراحی سکوبندی و میزبندی آزمایشگاه میباشد. دقت و توجه به این سه مسئله میتواند بهترین و مناسب ترین سکوبندی را در آزمایشگاه به وجود آورد. پوشش مناسب سطوح باید مقاومت کافی در مقابل مواد شیمیایی و خورنده را داشته و نظافت و تمیز کردن آنها نیز ساده و آسان میباشد.
فریم در سکوبندی آزمایشگاهی
یکی از اجزای مهم در سکوبندی آزمایشگاه فریم میباشد. از مهمترین ویژگیهایی که فریمها باید داشته باشند قابلیت تحمل وزنهای بالا تا ۲۰۰ کیلوگرم در هر متر مربع را باید داشته باشند. کاربران در حین کار به فضا و محل بیشتری در زیر میز نیاز داشته و فریم بندی باید به گونه ای باید باشد که بیشترین فضا را در اختیار کاربران بگذارد و در عین حال از مقاومت و استحکام بالایی برخوردار باشند. پوشش رنگ بدنه فریم نیز باید در مقابل مواد شیمیایی، آب و تمیز کنندهها و … مقاوم باید باشد.
کابینت بندی آزمایشگاهی
کابینت یا یونیت آزمایشگاهی از دیگر اجزای تشکیل دهنده سکوبندی آزمایشگاهی میباشد. این کابینتها میتواند به صورت معلق، چرخ دار و زمینی باشند. کابینتهای معلق به فریم متصلاند از این رو نظافت زیر کابینتها بسیار آسان میباشد. کابینتهای چرخ دار نیز قابلیت جابهجایی دارند که با چرخهایی که در زیر آنها تعبیه شده است برای حمل و نقل بسیار مناسبند. کابینتها از جنسهای مختلفی تولید میشوند که به نوع کاربری آزمایشگاه بستگی دارد که به کابینتهای امدیاف، پیویسی، استنلس استیل و … میتوان اشاره کرد.