شرکت تولیدی پارس سیلیس
کارخانه سیلیس کوبی
شرکت پارس سیلیس به عنوان تولید کننده ی با کیفیت ترین و مرغوبترین مواد معدنی:
سیلیس دانه بندی-سیلیس پودری-سیلیس مکرونیزه
سیلیس (مش10 تا400)
سیلیس دانه بندی (0تا 20
جهت مصرف در صنایع شیشه و بلور-کاشی و سرامیک-چینی و لعاب-تصفیه
آب-ریخته گری-سندبلاست-انواع محصولات بتنی-رنگ و رزین-صنایع نفت و
پتروشیمی و .....اماده همکاری با صنعتگران وتولیدکنندگان کشور می باشد.
راههای ارتباطی جهت خریدومشاوره:
09193049509
email:kia.gh61@gmail.com
تلگرام: galleryalmasco@
09903049509
تولید با کیفت ترین مواد معدنی
تنوع در ارائه محصولات
عرضه محصولات در انواع بسته بندی
تحویل محصولات در اسرع وقت
درباه ی سیلیس
سیلیس چیست؟
سیلیس عنصری است غیر فلزی اما در خواصش فلزی تر از کربن است. سیلیس دو شکل آلو تروپی دارد یکی ساختار بیشکل پودری و دیگری ساختار بلورین تیره.ساختار بلورین آن شبیه الماس است.این عنصر در سال 1823 توسط Jöns Berzelius دانشمند سوئدی کشف گردید سیلیس دومین عنصر ار لحاظ فراوانی در پوسته زمین است (28% وزنی پوسته را تشکیل می دهد).سیلیس به صورت غیر ترکیبی یافت نمی شود وعموما" به صورت سیلیکات یا سیلیکا ( اکسید سیلیس) موجود است. ترکیب اصلی رسها ، گرانیتها ، کوارتز و ماسه می باشد .
منابع سیلیسیم در خورشید و ستاره ها است. و ترکیب اصلی شهاب سنگها شناخته شده است. همچنین این عنصر یکی از اجزای تشکیل دهنده تکتیتها است که تکتیت شیشه طبیعی با منشا نامشخص است.
25.7 درصد وزنی پوسته زمین از سیلیسیم تشکیل شده و دومین عنصر از نظر فراوانی پس از اکسیژن است. سیلیسیم به صورت آزاد در طبیعت یافت نمی شود و بیشتر به صورت اکسید و سیلیکات یافت میشود. در ماسه، کوارتز، کریستالهای سنگی، آمتیست، آگات، سنگ چخماق، ژاسپر و اوپال ،اکسید سیلیسیم وجود دارد. گرانیت و هورنبلند و آزبست و فلدسپار و رس و میکا نیز حاوی مقادیر کمی کانیهای سیلیکاته هستند.
سیلیسیم در اثر گرما دادن سیلیس و کربن در کوره های الکتریکی برای الکترودهای کربنی تولید می شود. هفت روش برای تولید این عنصر وجود دارد. سیلیسیم بی شکل به صورت پودر قهواه ای رنگ با استفاده از روش ذوب کردن یا تبخیر تولید می شود.
سیلیسیم یکی از عناصر سودمند می باشد. این عنصر به شکل ماسه و رس در ساخت بتن و آجر کاربرد دارد. این عنصر در صنعت دیرگدازها با درجه حرارت بالا کاربرد دارد. همچنین برای ساخت مینای دندان، کوزه گری و غیره کاربرد دارد. همچنین اکسید سیلیسیم ترکیب اصلی شیشه است. و یکی از ارزانترین ماده اولیه برای صنایع مکانیکی ، نوری، گرمایی، و الکتریکی است.
سیلیسیم خالص می تواند با بور و گالیم و فسفر یا ارسنیک ترکیب شود و سیلیسیمی جهت استفاده ترانزیستورها و پیلهای خورشیدی و یکسوسازها و دیگر تجهیزات که در صنایع الکترونیک و سن سنجی بسازد. هیدروژن دارکردن سیلیسیم بی شکل برای اقتصادی کردن پیلها جهت تبدیل انرژی خورشیدی به انرژی الکتریکی استفاده می شود.
سیلیسیم عنصری حیاتی برای زندگی گیاهان و جانوران می باشد. سیلیسیم در خاکستر های گیاهان و اسکلت انسانها نیز وجود دارد. سیلیسیم عنصر سازنده فولاد نیز می باشد . کربید سیلیسیم یکی از مهمترین ساینده ها و و مورد استفاده در اشعه تولید شده از نور همدوس می باشد. سیلیکون ها یک از ترکیبات مهم سیلیسیم است. سیلیکونها از هیدرولیز کلرید سیلیسیم آلی به دست می آید.
سیلیسیمهای کریستالینه دارای جلای فلزی و به رنگ خاکستری هست. بیشتر اسیدها به استثنای هیدروفلوریک با سیلیسیم واکنش می دهد. عنصر سیلیسیم یبش از 95 درصد امواج مادون قرمز را با طول موجهای 1.3 تا 6 میکرومتر از خود عبور مکند.
درباره کربنات کلسیم
موارد کاربرد محصول و آینده کاربرد آن
آهک از جمله مصالح ساختمانی می باشد که قرنها پیش شناخته شده است. از جمله ملاتهای آبی، ملات آهک است که مصریها و یونانیهای قدیم با مخلوط کردن آن با خاکستر آتشفشانی، خاک آجر و آب به نوعی آهک آبی دست مییافتند که خاصیت سخت شدن و فشارپذیری قابل توجهی داشت. با بکار بردن این ساروج رومیها توانستند ساختمانهای عظیمی بسازند که بقایای آن پس از گذشت چند هزار سال پا برجا و قابل مشاهده است. در ایران نیز در زمان قدیم در مناطق مرطوب بویژه مناطق شمالی خلیج فارس از نوعی ساروج استفاده میکردند که دارای خواص هیدرولیکی جالب و مقاومت فشاری بالایی بود که هنوز هم تأسیسات بندری که از این ساروج ساخته شده در نقاطی مانند بندر لنگه و بندر بوشهر پابرجا میباشد.
پودر میکرونیزه در صنایع مختلف مانند تولید پی وی سی ، رنگ، کابل و سیم، پلاستیک و لاستیک، غذایی و دارویی، کاغذ، شوینده ها، حفاری نفت، کفش پلاستیکی و زیره کفش(چرم مصنوعی)، بهداشتی و ... بکار برده می شود که در ادامه به جزئیات موارد مصرف این محصول پرداخته شده است.
صنعت پلی وینیل کلراید (pvc) -1
یکی از پلیمرهای مهم که در صنایع مختلف مورد استفاده قرار میگیرد pvc یا همان صنعت پلی وینیل کلراید می باشد. Pvc به دو گرید سخت و نرم تقسیم می شود که هرکدام از آنها کاربردهای متنوعی دارند که از جمله میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
پی وی سی سخت در ساخت لوله ها، بست و اتصالات، پروفیل، فیلم و ورق، قالب گیری دمشی و نوارهای ضبط کاربرد دار
- پی وی سی نرم در ساخت عایق سیم و کابل، فیلم و ورق، کفپوش ها و پارچه های چرمی کاربرد دارد.
این ماده توسط شرکت های پتروشیمی داخل کشور در گریدهای مختلف تولید می شود که جزئیات هرکدام از گریدها در استانداردها قابل دسترسی می باشد.
خواص پی وی سی:
پی وی سی ترموپلاستیکی آمورف است ومعمولاً به شکل پودر بیرنگ وجود دارد. ماده ای است سخت که رنگ پذیری آن محدود میباشد. هنگامی که گرم شود خاصیت چسبندگی خوبی به فلزات دارد. پی وی سی سخت (بدون نرم کننده) در مقابل محلول اسیدها، بازها، الکلهای سبک و روغن ها مقاوم است. بنزین، بنزین و دیگر حلالها آن را متورم میکنند. پی وی سی نرم شده مقاومت شیمیایی کمتری نسبت به پی وی سی نرم نشده دارد. مقاومت خزشی پی وی سی بسیار خوب است. وزن مولکولی را در پی وی سی بوسیله گرانروی محلول رقیق شده آن تعریف و تعیین می کنند. این تبدیل به وسیله عدد گرانروی بیان می شود.
یکی از ویژگیهای مهم پی وی سی مقاومت در برابر آتش گیری (Self extinguish) می باشدکه این پلیمر را از سایر پلیمرها متمایز کرده است. پی وی سی نرم نشده ماده ای است آتش گیر ولی در صورتیکه منبع آتش را از آن دور کنند خود بخود خاموش میشود ولی پی وی سی نرم شده به سوختن ادامه می دهد.
انواع پی وی سی:
علت اصلی تولید انواع پی وی سی، خواص مختلف این رزین در کاربردهای مختلف آن میباشد.هموپلیمرهای پی وی سی که حجمی حدود 80درصد از کل تولید انواع مختلف پی وی سی را بخود اختصاص داده اند حاوی حدود 8/56 درصد کلر در زنجیره کربنی میباشند. سه مشخصه مهم که فرآیند و استفاده از رزین مورد نظر اثر میگذارند عبارتنداز وزن مولکولی، اندازه ذرات و پیکربندی ذرات. پی وی سی کلرینه شده که در آن میزان کلر از 8/56 درصد به حدود 67درصد افزایش می یابد و در نتیجه باعث افزایش درجه حرارت خمیدگی گرمایی می شود در مقابل حرارت مقاوم بوده و از آن در لوله کشی آب گرم استفاده میکنند. گذشته از همو پلیمرهای پی وی سی تعداد زیادی از کوپلیمرهای آن نیز وجود دارند. وینیل کلراید با مواد گوناگونی مانند وینیل استات، استرهای اکریلیک و وینیلیدین کلرایدکوپلیمریزه می شود که مهمترین آنها بدلیل سهولت سیلان در خلال فرآیند کوپلیمر وینیل استات می باشد. علاوه بر موارد ذکر شده فوق کوپلیمرهای دیگری نیز وجود دارند که در موارد زیر مورد استفاده قرار میگیرند:
- وینیل کلراید و 2 تا 15 درصد وینیل استات برای فیلم و ورق.
- وینیل کلراید و 14 درصد وینیل استات بعلاوه 1درصد اسید مالتیک برای ساخت روغن جلا.
- وینیل کلراید و 30 درصد استایرن برای تولید کف پوش.
- وینیل کلراید و 45 – 30 درصد اکریلونیتریل برای تولید فیبرها.
مواد افزودنی به پی وی سی
از آنجائیکه پی وی سی ترموپلاستیکی حساس در برابر حرارت است اجزای ترکیبی معینی را باید به آن اضافه نمود تا بتوان آن را تبدیل به کالای ساخته شده و محصول نهایی کرد. افزایش این مواد هم در فرآیند پی وی سی و هم در کارآیی آن نقش بسیار مهمی بازی میکند. پایدار کننده های حرارتی در فرآیند کلیه محصولات پی وی سی بکار میروند و از نظر کاربرد و کارآیی اهمیت دارند.افزودنیهای مهم دیگری که مورد استفاده قرار میگیرند عبارتنداز: نرم کننده ها، روان کننده ها، اصلاح کننده های ضربه پذیری، پرکننده ها و رنگینه ها. خواص مخصوص نیز ممکن است در صورت استفاده از عوامل متورم کننده، مواد ضد اشتعال، مواد ضد قارچ، مواد ضد الکتریسیته ساکن و غیره بدست آید. پلیمر انتخاب شده و روش ترکیب آن با افزودنیهای فوق بستگی مستقیم به شکل فیزیکی محصول، چگونگی فرآیند و نوع خواص مورد انتظار از محصول نهایی دارد. قدیمی ترین تکنیکی که در این زمینه بکار گرفته می شود بصورت ریختن رزین و دیگر اجزاء در یک مخلوط کن نواری یا یک مخلوط کن دارای سرعت بالا، انتقال مخلوط به یک نورد و سپس به بن بوری یا مخلوط کن مداوم که در آنجا مخلوط تحت عمل اختلاط گرم که ضمناً با چینش بالا نیز همراه است میباشد. پر کننده ها بمنظور کاهش قیمت استفاده میگرددکه از جمله این موارد میتوان به خاک چینی،کربنهای کلسیم (گچ – سنگ آهک آسیا شده)، تالک، کربنات کلسیم سبک و باریت اشاره نمود.
از پودر میکرونیزه جهت مسلح کردن اشیا لاستیکی و همچنین بالا بردن قدرت دوام و استحکام این نوع تولیدات و همچنین جهت ازدیاد فرم پذیری و ضربه گیری در مقابل فشار و ضربه مخصوص پی وی سی سخت استفاده می شود میزان مصرف پودر میکرونیزه در این نوع صنعت بطور تقریبی 25 درصد برآورد میگردد.
مشخصات پودر میکرونیزه در این صنعت به شرح زیر میباشد:
میزان cao بیش از 97 درصد میزان fe2o3 کمتر از 3 درصد و درجه ریزی آن بیش از 350 مش.
صنعت رنگ
در این صنعت از پودر میکرونیزه به عنوان پرکننده(فیلر) استفاده می شود
مشخصات پودر مصرفی در این صنعت بشرح ذیل می باشد
میزان cao بیش از 97 درصد میزان fe2o3 کمتر از 1 درصد و درجه ریزی آن بیش از 500 مش
بطو تقریبی مصرف پودر میکرونیزه در صنعت رنگ ایران 22 درصد در نظر گرفته می شود.
صنعت کابل و سیم
از پودر میکرونیزه برای استحکام و به عنوان پرکننده بمیزان 20 درصد جهت تولید کابل و 10درصد جهت تولید سیم مصرف می شود. مشخصات پودر مصرفی باید دارای خلوص cao دارای 98 درصد ، رطوبت کمتر از 1درصد و درجه دانه بندی حدود 350 مش باشد. البته جهت تولید کابل از ماده اولیه ای بنام امیا استفاده میگردد که حدود 99درصد پودر میکرونیزه و 1درصد اسید استئاریک تشکیل گردیده است. مصرف پودر با درجه ریزی کمتر از 350 مش و خلوص کمتر باعث ترک خوردگی و شکنندگی این نوع محصولات خواهد شد. میزان مصرف پودر میکرونیزه در شرکت کابل سازی ایران بعنوان نمونه بشرح جدول ذیل می باشد:
جدول شماره 1 – میزان مصرف پودر میکرونیزه در شرکت کابل سازی
ردیف |
محل مصرف |
میزان مصرف |
1 |
جهت تولید سیم مسی |
95 کیلوگرم در هر تن |
2 |
جهت تولید کابل مسی |
185 کیلوگرم در هر تن |
صنعت پلاستیک و لاستیک
پودر میکرونیزه بسیار نرم در این صنایع مصرف میگردد. از این مواد جهت تولید لوله و اتصالات و لوازم پلاستیکی و همچنین لاستیک و تایر استفاده می شود. پودر میکرونیزه در این صنعت برای پر کنندگی و مقاومت محصول در مقابل حرارت و استحکام استفاده می کنند. مشخصات پودر میکرونیزه در این صنعت به این صورت است که میزان cao حداقل 98 درصد، درجه رطوبت حداکثر 1درصد، میزان fe2 o3 حداکثر 2 درصد ، ph 5/8 تا 5/9 درصد باشد.
صنعت غذایی و دارویی
در این صنایع پودر میکرونیزه بعنوان پرکننده و تولید آنتی بیوتیکها، ضداسیدها، دندانپزشکی استفاده میگردد و با خلوص 100درصد جهت تولید لوازم آرایش و بعنوان پر کننده کاربرد دارد.
صنعت کاغذ
از نوع کربنات کلسیم رسوب داده شده بعنوان کدر کننده، صاف کننده، پرکننده و همچنین مانع پخش جوهر روی کاغذ استفاده می گردد
صنعت شوینده ها
در این صنعت از پودر میکرونیزه جهت تهیه مواد سفید کننده با اندازه مخصوص و نرم استفاده میگردد.
صنعت حفاری نفت
در حفاری چاههای نفت و در ترکیبات سیال حفاری، از پودر میکرونیزه با خلوص 85درصد و با مش 325 استفاده میگردد.
صنعت کفش پلاستیکی و زیره کفش
در این صنعت بعنوان پرکننده از پودر میکرونیزه با دانه بندی حدود چند میکرون و سطح خارجی که با یک نوع چرب کننده پوشیده شده است بکار میرود که خواص مذکور در ادامه را به محصول میدهد.
- براق کننده سطح خارجی جسم.
- افزایش دهنده مقاومت در مقابل بیشتر پاره شدن و کشیده شدن.
- عدم ایجاد زردی در جسم یعنی رنگ سفید را ثابت نگه میدارد.
- کم کننده خاصیت ارتجاعی.
- در مقابل چربی ثابت است.
در این صنعت حد مصرف مشروط به این مسئله است که حالت ارتجاعی جنس مورد مصرف حفظ و رعایت شودو درجه پرکنندگی در کفش و بخصوص زیره کفش فاکتور مهم بحساب می آید که در آنها 20درصد پرکننده مصرف میشود.
صنعت بهداشتی
در این صنعت از پودر میکرونیزه با خلوص 100درصد جهت تولید خمیر دندان استفاده میگردد. از دیگر موارد کاربرد پودر میکرونیزه، تولید فرش ماشینی،مکالئوم،موکت، انواع چسب موکتی و صنایع دیگر میباشد.
اندازه مش مصرفی پودر میکرونیزه در صنایع مختلف بشرح جدول ذیل ارائه شده است.
ردیف موارد مصرف در صنایع اندازه مش موارد مصرف در صنایع اندازه مش
1 صنایع شوینده،پودر کفشوی،صابون 170 - 100 مرکب چاپ 2500
2 گرانول 3500 – 800 کاغذ 2500 – 1500
3 انواع مستربچ 3500 – 800 خوراک دام 1500 – 400 – 325
4 انواع رنگ 3500 - 400 چرم مصنوعی 2500 - 800
5 پلاستیک 1500 – 400 چسب 2500 – 600
6 لاستیک 1500 – 400 رزین 2500 – 600
7 سیم و کابل 2500 - 400 دارویی 1500 - 800
مشخصات کلی سیلیس
اکسید سیلیسیم (SiO2) یا سیلیس ترکیبی شیمیایی است که به صورت خالص و یا به صورت ترکیب در کانی های سیلیکاته در مجموع 90 درصد پوسته جامد زمین را تشکیل می دهند.
نام سیلیس Silicon از واژه لاتین (Silicis) به معنی (flint ) سنگ سخت، سنگ آتش زنه یا سنگ چخماق گرفته شده است.
بقیه در
میزان تولید سیلیس ایران
میزان تولید سیلیس ایران
میزان تولید سیلیس و روند آن در ایران
جهت پی بردن به جایگاه سیلیس در ایران میتوان به شیشه بعنوان پر مصرف ترین صنعت استفاده از سیلیس پرداخت. تولید انبوه شیشه در دهه 1340 با تولید شیشه جام و بلور شروع شد که در این دهه از شرکت شیشه ایران بعنوان اولین تولید کننده شیشه بصورت صنعتی می توان نام برد. کل ظرفیت تولید شیشه جام در ایران تا سال 1368 به حدود 190 هزار تن رسید و بعد از آن در پی توجه دوباره و ضرورت ارتقاء ظرفیت تولید شیشه جام کشور، دو طرح جدید تولید شیشه به ظرفیت 120 هزار تن به بهره برداری رسید و ظرفیت تولید شیشه جام کشور به مرز 30 هزار تن در سال بالغ گردید.
شاخص مهم در این بخش، میزان تولید سیلیس جهت استفاده درکارخانجات شیشه سازی است که میتوان با یک تغییر ساده در فرآیند آرایش دانه بندی، آنرا در واحدهای ریختهگری قابل مصرف نمود. تولید کنندگان سیلیس برای کارخانجات شیشه سازی به علت شناخت خواص ماسه ریختهگری و نیز کسب سود بالاتر با یک سرمایه گذاری کم نسبت به بازار مصرف شیشه سازی، تمایل به تولید ماسه ریختهگری پیدا کرده و اقداماتی را در این زمینه شروع نموده اند به طوری که احتمال می رود در آینده به صورت جدی وارد این بازار گردند.
میانگین تولید سیلیس در ایران در این دوره ( 1376-1380)با متوسط نرخ رشد 4/1%، 1552 هزارتن بوده که از 1616 هزارتن در سال 1376 به 1481 هزارتن در سال 1378 و 1687 هزارتن در سال 1380 افزایش یافته است (جدول7 ).
جدول 7- تولید سیلیس در ایران از سال 1376 تا سال 1380 (هزارتن)
شکل5- تولید سیلیس در ایران از سال 1376-1380
روند تولید سیلیس از سال 1377 تا سال 1380 دارای روندی افزایشی بوده است و میزان تولید سیلیس در ایران در سال 1380 معادل 6/1 میلیون تن گزارش شده است که نسبت به سال قبل 1/9 رصد افزایش داشته است. این افزایش تولید، به سبب افزایش قیمت سیلیس طی سالهای اخیر و همچنین تولید محصول ماسه ریختهگری میباشد. این امر باعث افزایش صادرات و کاهش واردات محصولات سیلیس در ایران نشده است.
معادن عمده سیلیس
ذخایر سیلیس کشور با حجم حدود 125 میلیون تن با نسبت ارزش ذخیره حدود 310 میلیارد ریال (متوسط ارزش 25 هزار ریال در تن) از موقعیت بسیار مناسبی برخوردار است که در صورت استفاده صحیح در امر استخراج و فرآوری آن و سپس تولیدات مرتبط میتوان از صادرات محصولات تولید آنها استفاده نمود.
تعداد معادن فعال کشور از سال 1378 تا سال 1380 دارای روند افزایش بوده و در سال 1380، 92 معدن فعال چدن در حال بهره برداری بوده است. برای اینکه بتوان سیلیس مورد نیاز صنایع داخلی را تأمین کرد با پیشرفت صنایع باید این روند
معرفی محصولات
انواع مواد معدنی شامل :
سیلیس ( دانه بندی و مش های مختلف)
کربنات کلسیم (دانه بندی و مش های50تا3500)
سیلیس پودری
سیلیس مکرونیزه (بسته بندی کیسه ای)
فلدسپات (سدیک-پتاسیک-سدیک-پتاسیک)
دولومیت (دانه بندی و پودری)
ماسه ریخته گری(ریخته گری قطعات کوچیک و بزرگ)
میکا (دانه بندی و پودری)
توضیح و انالیز کامل سیلیس
توضیح و انالیز کامل سیلیس
به طور کلی موارد مصرف سیلیس SiO2 عبارت است از:
شیشه سازی، چینی سازی، تولید فروسیلیس، سرامیک سازی، تولید آجر ماسه آهکی، ریخته گری، تولید سیلیکات سدیم، تولید دیگر مواد سیلیسی، به عنوان نیمه هادی در صنعت الکترونیک و تولید پشم شیشه.
مقادیر قابل توجهی ازماسه سنگ خرد شده به عنوان مصالح ساختمانی بکار می رود.
سیلیس مصرفی در هر یک از این صنایع باید کیفیت خاصی داشته باشد. ترکیب شیمیایی، ساختمان کانی شناسی و خواص فیزیکی سیلیس، تعیین کننده کیفیت و موارد مصرف آن در هر یک از صنایع مذکور می باشند. ترکیب شیمیایی سیلیس در واقع عبارت است از درصد SiO2 موجود در سنگ و نیز درصد هریک از اکسیدهای دیگر که معمولاً به همراه SiO2 در کانسارهای مختلف وجود دارند و در صورتی که درصد هر یک از آنها از حد معینی تجاوز نماید، کاربرد آن را در صنایع مختلف محدود و یا غیر ممکن می سازد.
علاوه بر درصدSiO2، ساختمان کانی شناسی سنگ نیز در تعیین کیفیت و موارد مصرف آن نقش مهمی دارد زیرا ممکن است SiO2 به صورت انواع سیلیکات ها وجود داشته باشد، در نتیجه این مسئله در تعیین روش کانه آرائی و چگونگی حذف ناخالصی ها تأثیر خواهد داشت.
خواص فیزیکی سیلیس نیز در همین روش مناسب برای خردایش، دانه بندی پودر سیلیس تولید شده و تعیین موارد مصرف پودر تولید شده تأثیر خواهند داشت.
لعاب:
سیلیکا ماده تشکیل دهنده شیشه است، برای ساخت انواع شیشه مخصوص سیلیس با موادی از قبیل فلدسپار، نفلین سینیت، سودا و... ترکیب میشود.
سرامیک:
کوارتز در ساخت انواع مختلف سرامیک و سرویس بهداشتی بکار میرود.
ریخته گری و نسوز:
مقاومت کوارتز وسیلیس تا دمایC 1470 سبب شده از آن برای تهیه قالب های ریختهگری فلزاتی مانند فولاد، آهن سیاه، آلومینیم وآلیاژهای مس و همچنین به عنوان نسوز در ساخت کورههای آهن و فولاد، سرامیک، شیشه و سیمان بکار میرود. کاربردهای متفرقه دیگری مانند ساینده، پودر جلا، فیلتراسیون، شن و ماسه ساختمانی است. انواع گرد شده و با کیفیت برای باز کردن شکافها و افزایش نفوذ پذیری در تولید نفت وگاز بکار میرود. همچنین با پودر کردن آن میتوان از آن به عنوان پرکننده در رنگ، پلاستیک، لاستیک، بتونه و چسب استفاده کرد.
سیلیکات سدیم :
سیلیکات سدیم به صورت گلوله های شفاف، بدون آب و پودر شیشه یا پودر آبدار خرید و فروش میشود. این ماده در کنترل سایندگی لوله های آب و فرمول بندی لعاب و مینا بکار می رود. انواع محلول مایع آن در صابونسازی، پاک کنندههای صنعتی و عمومی، چسب، سیمانسازی، رنگ و پوشش، قالب ریختهگری، شناورسازی کانه، پایدارسازی پراکسید و کنترل خوردگی در لوله های آب و پیش ماده سیلیس مخلوط زئولیت کاربرد دارد.
سیلیس تهنشین شده:
از واکنش سیلیکات سدیم با اسید سولفوریک یا اسید کلریدریک طی شرایط مشخصی سیلیس ته نشینی تولید می شود که بدلیل خواصی از قبیل درخشندگی بسیار بالا و تخلخل کم از آن به عنوان پر کننده ریز دانه و ضد لغزش در لاستیک (لاستیک خودرو و کفپوش) PVC، پلی الفین، فیلم LDPE و جداکننده های ریز منفذی باتری های سربی، پخش کننده، حمل کننده و بسیاری موارد دیگر استفاده میشود.
سیلیس کلوئیدی:
سوسپانسیونی از سیلیس ریز دانه در محیط آبی که به منظور اصطکاک درکاغذ و تخته، جوش دهنده نسوزهای فیبری، کاتالیزور و پیش ماده شیمیایی مصرف می شود.
سیلیس، نوع متالورژی:
از واکنش کوارتز وکک در کوره قوس الکتریک و دمای بالای C’2000 ساخته شده و 99%-98 Si دارد. ازآن در تهیه آلیاژهای آلومینیم، فولاد، سوپرآلیاژ، سیلیکون و مواد شیمیایی استفاده می کنند.
انواع دیگر ازسیلیس و ترکیبات آن مانند سیلیس پخته، خرد سیلیکون، نیترات سیلیسیوم و... وجود دارند که هر یک کاربرد های مخصوص خود را داراست.
کوارتز بلوری:
انواع شفاف و خوشنما برای تهیه عدسی و مخروط، جواهرسازی و نمونه کانی بکار میرود، از خاصیت پیزوالکتریک آن در الکترونیک استفاده می کنند.
تریپلی:
سیلیس ریز بلور، متخلخل با وزن مخصوص 65/2، سختی7، سفید تا خاکستری و... که به عنوان پرکننده یا رنگدانه در رنگ، لاستیک، پلاستیک، ساینده و بتونه بکار می رود، بعلاوه در پودرهای ساینده وجلا و ساینده دندان بکار می رود.
نواکولیت:
سنگ متخلخل سفید تا خاکستری، قهوه ای روشن تا سیاه که از دانه های کوارتز بیشکل متراکم ساخته شده است که خاصیت سایندگی عالی دارد: تمیز کردن فلزات، ماده آسیاب کننده، نسوز و مصالح سبک ساختمانی.
فلینت:
سیلیس کلسدونی مخفی بلور متراکم (سرامیک، چینی استخوانی، ماده آسیاب کننده و...).
تقسیم بندی انواع سیلیس براساس درصد SiO2 و مصرف :
سیلیس درجه 1 :
این نوع سیلیس دارای حداقل 96%=SiO2 است و در شیشه سازی، لعاب، صنایع شیمیایی، فروسیلیس، پشم شیشه، سیلیکات سدیم، فروکروم و ماسه تست سیمان به کار می رود.
سیلیس درجه 2 :
این نوع سیلیس دارای 95-85%= SiO2 است و در ماسه ریخته گری، ماسه سندبلاست، فیلتراسیون و دیرگدازها به کار می رود.
سیلیس درجه 3 :
این نوع سیلیس دارای 85-70%= SiO2 است و در آجر ماسه آهکی و آجرسبک، کارخانجات تولید سیمان و بتن سبک به کار می رود.
جدول 3- تقسیم بندی انواع سیلیس بر اساس درصد SiO2
استانداردها:
باکاربری شیشه سازی:
حداقل 99-5/98% SiO2 و Fe2O3 کمتر از 04/0% در شیشه تخت، 03/0% ظروف شیشه ای، 88/0%ظروف بلوری، 3/0% فایبرگلاس، 6/1%-2/0 Al2O3 و مقادیر نا چیز (Ni،Cu،Co) و مواد نسوز (کرومیت، زیرکن وروتیل)
شیشه نوری درجه اول:
حداقل99%-5/98 SiO2، کمتر از 1/0%Al2O3 و02/0% Fe2O3.
پیش ماده سیلیکات سدیم:
بیشتر از 4/99% SiO2و کمتر از03/0% Fe2O3.
سرامیک:
زیر 20% Cu،5/97%> SiO2، 55%< Al2O3 و2/0% Fe2O3.
ماسه با کاربری فیلتر:
نسبتا خالص و بدون خاک، رس و مواد آلی یا میکایی، شکل بلور های گرد شده یا نرمال بدون کشیدگی یا تخت شدگی، اندازه دانه های یکنواخت، اندازه کوچک و ضریب یکنواختی.
ماسه خوب گرد شده و مقادیر ناچیز ناخالصی از رس، فلدسپار و کلسیت اندازه دانه ها : mm7/1*35/3 mm18/1×36/2, mm85/0×70/1, mm212/0×425/0,mm 106/0×212/0
ماسه ریخته گری:
98% SiO2 زیر 200مش وCaO وMgO محدود (چرا که مقدار اسید مصرفی که عامل اندازهگیری مقدار جوش دهنده مورد نیاز است را کاهش میدهد).
ماسه گداخت (آهن و فولاد):
90%> SiO2
ماسه نسوز:
99%-95 : SiO2
پودر سیلیس:
1/0%< Fe2O3, 38/0%< Al2O3 , 1/0%< Na2O ,1/0%< K2O اندازه متوسط ذرات 60 میکرومتر, درجه درخشندگی 89%
پیش ماده سیلیکون:
99%-5/98> SiO2 ,5/1%-1/0< Fe2O3 ,15/0%< Al2O3 , بدون فسفر و آرسنیک, 2/0%< CaO,MgO و نقصان در اثر حرارت, گلوله های با قطر< cm54/2 و حداقل درجه نرم شدن C ‘1700
فروسیلیکون:
98%> SiO2 ,2/0%< Fe2O3 ,4/0% Al2O3 ,2/0% MgOوCaOو 1/0% P, قطر گلوله ها 16/1-32/0
تریپلی:
5/99-98% SiO2 ,1%-025/0 Fe2O3 و اندازه ذرات 99% زیر 74 میکرومتر تا 99% زیر 10 میکرومتر
نواکولیت:
60%> SiO2, 20% Al2O3, 2% Fe2O3 ,3% C
فلینیت:
4/97% SiO2 , 35/0% Al2O3 , Fe2O3 نادر, 46/0%CaO , 18/0%MgO,3/1% نقصان در اثر حرارت, اندازه متوسط دانه ها 10 میکرومتر.
باز یافت:
بازیافت شیشه در حال افزایش است. نرخ متوسط باز یافت شیشه 33% در آمریکا و 90% در برخی کشورهای اروپایی مانند سوییس است. بعد از خمیر شیشه, دومین کاربری ظروف شیشه ای بازیافتی فایبر گلاس عایق (40% از ماده اولیه) است. ماسه سیلیس مورد استفاده در سایش معمولاً در بازیافت فولاد مصرف میشود. بازیافت ماسه ریخته گری بدلیل مشکلات دفع و آماده سازی آن رو به افزایش است.
جایگزین ها:
ساینده:
بوکسیت, آلومینا, کروندوم, الماس, دیاتومیت, فلدسپار, گارنت, منیتیت, نفلین سینیت, الیوین, پرلیت, پومیس, سربار, ذغال و فلزات استارولیت, تریپلی, کربید سیلیسیوم و ایلمنیت.
ماده ضد بلوکه شدن:
کائولن تکلیس شده , دیاتومیت, تالک.
ساختمان سازی:
گرانیت خرد شده, آهک, مرمر و...
سنگ نما:
گرانیت, مرمر, آهک, اسلیت, آجر.
پرکننده ها:
تری هیدرات آلومینیم, باریت, کربنات کلسیم, دیاتومیت, فلدسپار, کائولن, میکا, نفلین سینیت, پرلیت, تالک, ولاستونیت.
فیلتر:
کربن فعال شده/آنتراسیت, آزبست, سلولز, دیاتومیت, گارنت, منیتیت, پومیس, پرلیت, ایلمنیت.
ریخته گری:
بوکسیت و آلومینا, کرومیت, رس, الیوین, پرلیت, ورمیکولیت, زیرکن.
مواد اصطکاک زا:
آزبست, باریت, بوکسیت و آلومینا, رس, (آتاپولگلیت, کائولن, سیبولیت), گارنت, گرافیت, ژیپس, میکا, پومیس, پیروفیلیت, اسلیت, ورمیکولیت, ولاستونیت, زیرکن.
نسوز:
آندالوزیت, بوکسیت, کرومیت, کیانیت, دولومیت, گرافیت, منیزیت, الیوین, پیروفیلیت, رس نسوز, سیلیمانیت, زیرکن.
مصرف ظاهری سیلیس در جهان در این دوره ( 1990-2000) از 588 هزارتن در سال 1990 به 609 هزارتن در سال 609 و 689 هزارتن در سال 2000 افزایش یافته است (جدول 4 ).
جدول 4- میزان مصرف ظاهری سیلیس در جهان در سالهای 1990- 2000(هزارتن)
شکل 2- میزان مصرف ظاهری سیلیس
مصرف سیلیس
با توجه به مصرف بالای سیلیس در صنعت بخصوص صنایع شیشه سازی، ریختهگری و سرامیک پیش بینی میشود که تقاضا برای سیلیس افزایش پیدا کرد. نظر به اینکه ایران جزء کشورهای در حال توسعه می باشد و با توجه به دورنمای رشد مصرف سرانه شیشه کشور در سالهای آینده پیشبینی میشود حجم پودر سیلیس موردنیاز صنایع شیشه سازی افزایش پیدا کرده، لذا نیاز به فراوری سیلیس بیش از پیش احساس می گردد.
با توجه به سود دهی بالای سیلیس برای عرضه به صنعت ریختهگری پیشبینی می شود عرضه سیلیس مورد نیاز برای ریختهگری روندی افزایشی داشته باشد و در صورت تأمین تقاضای داخلی قیمت آن کاهش یابد.
ماسه وشن ها میبایست دامنه مختلف از اندازه ذرات را دارا باشند و از موادی مانند میکا, رس, لای, مواد آلی و... پاک باشند که این ناخالصی ها با شستشو و غربال کردن وگاهی جدایش در ملات سنگین برطرف میگردند. در ادامه خرد شدن صورت می گیرد تا قلوه سنگ ها و تخته سنگ ها نیز به اندازه ذرات دیگر تبدیل شود. کوارتز تیله ای و ماسه های غربال شده, با جدایش مغناطیسی, لرزش, شستشو و شناورسازی و یا اسید شویی بر روی آن صورت می گیرد.
نواکولیت با چکش و قلم به اندازه دلخواه درآمده و بر حسب کیفیت دسته بندی در محل کارخانه به اندازه دلخواه برش داده می شود. بلورهای کوارتز به صورت محلی توسط مصرف کننده نهایی جدا سازی و درجه بندی می شود.
میزان ذخایر سیلیس در ایران
میزان ذخایر قطعی سیلیس ایران در طی این دوره ( 1376-1380 ) با متوسط نرخ رشد 4/5%، از 3/56 میلیون تن در سال 1376 به 2/54 میلیون تن در سال 1378 و 5/68 میلیون تن در سال1380 افزایش یافته است (جدول2).
با توجه به نرخ رشد 4/5 درصدی ذخایر ایران میتوان گفت سرمایه گذاری بخش توسعه و اکتشاف سیلیس درسالهای اخیر افزایش یافته و نتایج آن، افزایش میزان قطعی سیلیس ایران میباشد.
جدول 2-ذخیره قطعی سیلیس در ایران طی سال های ( 1376-1380 ) (میلیون تن)
شکل 1-ذخیره قطعی سیلیس در ایران طی سال های ( 1376-1380 ).
کاربردهای سیلیس
کاربردهای پودر سیلیس:
ذرات در حد ماسه که از مقاومت و دوام زیادی برخوردار باشند مصارف صنعتی و ساختمانی متنوعی دارند. به این منظور ، معمولا از ذرات سیلیسی استفاده میشود. در حال حاضر کشور ما سیلیس به صورت ماسه سیلیسی دارای دانه بندیهای مناسب به مصرف میرسد. این ماسهها ممکن است مستقیما از معادن ماسه طبیعی استخراج و به مصرف برسد یا اینکه از ماسه سنگهای سیلیسی یا کوارتزیت استفاده شود. در حالت اخیر ، سنگ به کارخانههای تهیه کننده پودر سیلیس حمل شده و پس از خرد و دانه بندی شدن به بازار مصرف ارائه میشود. عمده ترین مصارف صنعتی ذرات سیلیسی در حد ماسه و ریزتر از آن را میتوان به نحو زیر خلاصه کرد.
عمده ترین مصارف صنعتی ذرات سیلیسی در حد ماسه و ریزتر
شیشه سازی
قسمت عمده مصرف سیلیس کشور در شیشهسازی است. سیلیس مورد نیاز برای شیشه سازی باید دارای عیار بالا ، ترکیب شیمیایی یکنواخت و عاری از مواد آهنی رسی و آهکی باشد. برای تهیه شیشه مرغوب و بلور(کریستال) ، مقدار سیلیس سنگ مورد استفاده باید از 99 درصد بیشتر و مقدارآهن آن از 0.12 درصد کمتر باشد.
تصفیه آب
از ماسههای سیلیسی برای تصفیه آب نیز استفاده میشود. در تصفیه خانهها در قسمت تحتانی از ماسههای سیلیسی با دانه بندی 0.4 تا 0.7 میلیمتر ، در قسمت وسط از دانه بندی 0.8 تا 1.2 میلیمتر و در بالا از ماسههای با دانه بندی 3 تا 6 میلیمتر استفاده میشود.
نما سازی
در این مورد دانهها را با چسب مخصوص به یکدیگر پیوند داده در نما سازی به مصرف میرسانند. رنگ ، فرم و یکنواخت بودن دانهها از ویژگیهای مهم مصالح بکار گرفته شده در نما سازی است. ماسههای دارای ناخالصیهای آهن اکسید ، ککوکونی و غیره که به رنگهای قرمز ، سبز ، سیاه و غیره میباشد، نیز در نما سازی مصرف دارند.
بلوک سازی
یکی دیگر از مصارف ماسه سیلیسی ، تهیه قطعات و آجرهای ماسه سیلیسی است. این مصالح از مخلوط ماسه سیلیسی وآهک با سیمان بدست میآیند.
پشم شیشه
با مخلوط نمودن پودر سیلیس و موادی از جمله فلدسپات و دولومیت ، با نسبتها و فرمولهای معینی پشم شیشه تهیه میشود. امروزه پشم شیشه کاربرد گستردهای به عنوان عایق در صنعت ساختمان دارد.
تهیه لعاب
یکی دیگر از کاربردهای سیلیس تهیه لعاب کاشی و سرامیک است. در اینجا ماده سیلیسی را با نسبت معینی با مواد معدنی دیگر از قبیل بوراکس ، سنگ آهک، کائولن ، روی ، اکسید ، منیزیت ، دولومیت ، سود ، فلدسپات ،تالک و غیره مخلوط نموده و لعابهایی با رنگهای مختلف تهیه مینمایند.
چینی و کاشی سازی
کارخانههای تولید چینی و کاشی سازی با مخلوط نمودن ماده سیلیسی با سایر مواد (از جمله کائولن ، دولومیت و غیره) چینی و کاشی تهیه مینمایند.
ماسه سنگ بر و سنگ ساب
ماسه سیلیسی خالص ، محکم کاملا جور شده و دانه درشت است که عاری از ذرات ریز و پهن میباشد. این ماسه برای ساییدن اولیه سطوح سنگی و اره کردن آنها بکار میرود.
ماسه به عنوان مصالح پرکننده در معادن
در برخی نقاط مقادیر زیادی از ماسه به عنوان پرکننده پشت کار در معادن مصرف میشود. مهمترین خاصیت ماسهای که به این منظور استفاده میشود سرعت جذب آن است. پرکننده ماسهای باید متخلخل و به اندازه کافی نفوذپذیر باشد تا آب بتواند به سادگی از آن عبور کند. بطور تجربی ، ماسههای دارای نفوذپذیری 15 سانتیمتر بر ساعت ، یا بیشتر از آن ، مفید تشخیص داده میشوند.
ماسه پاشی
برای تمیز کردن سطوح وسایل فلزی (مانند مخازن فلزی بزرگ ، کشتیها و قالبهای فلزی) از زنگ یا دادن جلای مجدد به سطوح آنها ، ماسه سیلیسی با فشار زیاد به توسط هوا یا آب بر سطح آنها پاشیده میشود. ویژگیهای دانهها در اینجا خلوص ، مقاومت و سختی زیاد آنها و دانه بندی مناسبشان است.
تهیه سموم
مخلوطی از پودر نرم سیلیس و داروهای شیمیایی مناسب به عنوان سموم دفع کننده آفات نباتی بکار گرفته میشوند.
ذوب آهن
یکی از مصارف سیلیس در ذوب آهن و در کوره بلند است. علاوه بر آن ، ماسه سیلیسی برای کلوخه کردن سنگ آهن نیز استفاده میشود. ماسه سیلیسی نشسته و با ذراتی نه دقیقا یک اندازه ، برای آستر کردن کورههای فولادی الکتریکی و جز آن نیز مصرف میشود.
ماسه تزریقی
یکی دیگر از کاربردهای ماسه سیلیسی ، تزریق با فشار آنها به داخل لایههای نفتدار میباشد. در اینجا ماسهها با فشار وارد سطح لایه بندی و درزها شده ، به نحوی که پس از برداشته شدن فشار ، ماسهها شکافها را باز نگهداشته و نفوذپذیری لایهها افزایش مییابد. در این مورد معمولا ماسههای سیلیسی با اندازههای مابین الکهای 16 الی 60 مورد استفاده قرار میگیرد.
سیلیسیم کاربید
عبارت است از مادهای بلوری به رنگهای آبی یا سیاه ، غیرقابل حل در آب و بسیار مقاوم که به صورت ماده ساینده ، منعکس کننده حرارت و جز اینها مصرف میشود. به این منظور معمولا از ماسه سیلیسی که حداقل 99.25 درصد سیلیس داشته باشد، استفاده میشود. در اینجا وجود مقدار کمی آهن و Al2O3 قابل تحمل است (در صورتی که مقدار آن در کل مصالح یکنواخت باشد) ولی حضور موادی مانند آهک ، منیزیم و مواد فسفردار ، زیان آور و نامناسب میباشند.
ماسه شیشه ساب
عبارت است از ماسه سیلیس تمیز و مقاوم ، عاری از مواد خارجی ، دانه ریز تا متوسط که برای پرداخت و سایش مقدماتی و نیمه نهایی سطوح شیشهای بکار گرفته میشود.
ریخته گری
یکی دیگر از مصارف مهم ماسههای سیلیسی کاربرد آن در ریخته گری و قالب ریزی ابزار و ادوات فلزی است. ماسه ریخته گری بسته به کاربرد آن (ماسه پشت قالب ، ماسه روی قالب ، ماسه ماهیچه ، ماسه قالب گیری مرطوب و ...) از مشخصات مختلفی برخوردار است. ویژگیهای عمومی ماسه ریخته گری به شرح زیر است: مقاومت زیاد در برابر حرارت ، ضریب انبساط حرارتی پایین ، قابلیت عبور گازها ، قابلیت انتقال حرارت ، قابلیت شکل گیری