حدود یک قرن از تولید انبوه خودروهای موتور احتراقی توسط شرکت خودروسازی فورد می گذرد و در سیاستی جدید این شرکت تصمیم گرفته است؛ تولید این خودروها را محدود نموده و برای تولید نسل جدید خودروها برنامه‌ریزی نماید. این تصمیم باعث انقلابی جدید در صنعت خودرو خواهد شد. از دلایل اصلی این تغییر نگرش، تغییرات روندهای آتی صنعت خودرو می باشد. اما چه روندهایی در صنعت خودرو وجود دارد و آینده ی این صنعت چه خواهد بود؟! در این نوشتار به بررسی تغییرات آینده ی صنعت خودرو و تاثیر آن بر صنعت و مدل های کسب و کار پرداخته خواهد شد.
روندها و سناریوهای مختلفی صنعت خودرو را تحت تاثیر قرار می دهد. اما به نظر می آید که روندهای فناوری، زیست محیطی و قانونی منشأ اصلی برخی تغییرات در صنعت خودرو خواهند شد. در بعد فناوری، شاهد رشد هوش مصنوعی، فناوری های سخت افزاری هوشمندسازی، باتری های قوی که قابلیت استفاده از خودروهای الکتریکی و برقی را فراهم می کند، هستیم. در بعد زیست محیطی، چالش های اساسی مانند آلودگی هوا ناشی از مصرف سوخت های فسیلی، دغدغه اصلی امروز دنیای کسب و کار و نظام‌های حاکمیتی به خصوص در صنعت خودرو است. افزایش رفاه اجتماعی باعث افزایش تقاضا برای تولید و استفاده از خودرو در سطح جهان شده است. همین موضوع باعث افزایش انگیزه ی تولید کنندگان برای عرضه خودروهای بیش تر به بازار شده است. استفاده از خودروهای موتور احتراقی باعث افزایش آلودگی خواهد شد. به همین دلیل در بعد قانونی، دستگاه های حکمرانی به دنبال محدود کردن تولید کربن دی اکسید هستند. در همین زمینه اقداماتی مانند وضع قوانین و تصویب عوارض پرداخت هزینه‌های تولید کربن دی اکسید در دستور کار دولت ها قرار دارد. بنابراین استفاده از خودروهایی که با سوخت های احتراقی کار می کنند در آینده به صرفه نخواهد بود. اگر چه روندهایی متعدد دیگری بر بازار صنعت خودرو تاثیر دارد، اما به نظر می رسد تغییر به سمت استفاده از الکتریسیته و یا سوخت های هیبرید، مهم ترین تغییر صنعت خودرو در آینده ی نزدیک است. هم چنین اگر به تغییر دیگری بخواهیم در رده بعدی اشاره کنیم، تغییر خودروها به خودروهای هوشمندتر از خودروهای امروز است.
بر همین اساس به نظر می رسد، شرکت های خودروسازی پیشرو دنیا همانند فورد، علی رغم موفقیت در تولید خودروهای سنتی، به سمت تغییر استراتژی های تولیدی خود حرکت خواهند نمود. همین تغییر از نظر تجربه‌ی کاربری مشتری، خودروهایی بدون صدا، بدون آلودگی، بدون نیاز به مراجعه به پمپ های بنزین، هوشمند در رانندگی را به ارمغان می آورد. اما این موضوع محدود به سطح رابطه‌ی مشتری و تولید کننده نخواهد بود. با تغییر به سمت نسل نوین خودروها، زنجیره تامین این صنعت تغییر نموده و طرح های کسب و کار اکوسیستم صنعت خودرو دچار تحول می شود.
در سطح فناوری، بسیاری از کسب و کارهای نوپای فناور، در حوزه‌ی نوآوری‌های مورد نیاز جهت تولید این خودروها، به زنجیره تامین خودرو اضافه خواهند شد. در بخش صنعتی، نیازمند تعداد زیادی تولید کننده‌ی باتری های قوی مورد استفاده در خودروهای الکتریکی و هیبرید هستیم. جهت هوشمندسازی خودروها، بسیاری تولید کننده‌ی تجهیزات هوشمند نیاز است. این شرکت‌ها در بعد سخت افزار و نرم افزار فعالیت خواهند نمود. حتی اجزای مکانیکی خودرو نیز دست خوش تغییر خواهد شد. همین موضوع تاسیس شرکت های جدید را به دنبال خواهد داشت. در کسب و کارهای مرتبط با زنجیره‌ی پس از تولید خودرو نیز، تحولی شگرف رخ خواهد داد. تعداد زیادی ارایه دهنده‌ی خدمات تعمیراتی در حوزه‌های الکترونیکی، سخت افزار و نرم افزار فعال خواهد شد. هم چنین بسیاری از ارایه دهندگان خدمات تعمیراتی سنتی، شغل خود را از دست خواهند داد. بنابراین تحولی در زمینه سرمایه ی انسانی این حوزه نیز رخ خواهد داد. تولید پایانه‌های تغذیه‌ی الکتریکی خودروها نیز زمینه‌ی دیگری از این فعالیت ها است که ظرفیت خوبی برای تولید کنندگان فراهم خواهد آورد.
اگر چه صنعت تولید خودرو در ایران با چیزی که در این نوشتار توصیف شد، فاصله ی زیادی دارد. اما با توجه به روندهای موجود و هم چنین ظرفیت های علمی و توانمندی شرکت های نوپا، حرکت به سمت این حوزه، خیلی هم آرمان گرایانه نیست. به عقیده نگارنده، با توجه به چالش‌های بازار خودرو در ایران، تمرکز روی تحول در بازار خودرو، می تواند راه برون رفت از وضعیت موجود باشد. اگر بتوان خودرویی در رده‌ی خودروهای نوین جهانی تولید نمود، می توان بن بست تحریم‌ها ی اقتصادی را شکست و از طریق صادرات خودرو، ارز لازم جهت توسعه ی این صنعت و افزایش بهره‌وری که موجب کاهش و متعادل سازی قیمت ها نیز می شود را فراهم نمود. در نهایت می توان با یک راهبرد توسعه، هم کیفیت و هم قیمت را متعادل نمود.
