تجارت الكترونیك

1- مقدمه
حدود 30 سال از پیوستن چهار شبکه بنیان‌گذار اینترنت به یکدیگر سپری شده است. در طی این سالها بشر پیشرفتهای فراوانی کرده است که شاید حتی خود تصور چنین سرعت پیشرفتی را نداشت. فناوری‌های جدید مانند وب نیز استفاده از اینترنت را به مراتب راحت‌تر کرده است، اما انسان برای راحتی بیشتر هرگز از پا ننشسته است و قدم در ایجاد فناوری‌های نو نهاده است. تجارت الکترونیک یکی از این فناوری‌ها است که در پشت نام به ظاهر ساده‌اش، مفهومی فراتر از آنچه در اذهان ماست پنهان شده است. آنچه در این مقاله آمده است شامل مباحثی از مبانی تجارت الکترونیک می‌باشد: شرح مختصری از تاریخچه تجارت الکترونیک، چگونگی آن در دوران قبل و بعد از به وجود آمدن اینترنت، ذکر برخی پروژه‌های موفق یا شکست‌خورده و دلیل پیروزی یا ضعف آنها، توضیح بعضی مدلهای تجارت الکترونیک و مزایای استفاده از آن.
2- تجارت الکترونیک چیست؟
اولین قدم در بررسی یک موضوع داشتن تعریفی مناسب از آن می‌باشد. با توجه به جوان بودن رشته فناوری اطلاعات و علی‌الخصوص تجارت الکترونیک هنوز تعریف دقیق و جامعی برای آن مشخص نشده است و در حال حاضر هر کس از دیدگاه خود به مساله روی آورده است. ابتدا با برخی مفاهیم و تعاریف از دیدگاه پروفسور توربان آشنا می شویم. «تجارت الکترونیک عبارت است از خرید و فروش کالا، خدمات و اطلاعات از طریق شبکه‌های ارتباطی».

این تعریف از چهار دیدگاه قابل بررسی است:

از دیدگاه ارتباطات: تجارت الکترونیک رساندن کالا، خدمات، اطلاعات و یا پرداخت پول از طریق شبکه‌های کامپیوتری و یا هر وسیله الکترونیکی دیگر است.
از دیدگاه فرآیند تجارت: تجارت الکترونیک کاربرد فناوری در فرآیند داد و ستد و تجارت است.
از دیدگاه خدمات: تجارت الکترونیک وسیله‌ای است که آرمانهای مشتریان، شرکتها و مدیران را جهت رسیدن به کیفیت بهتر، سرعت بیشتر و خدمات بهتر را با هزینه کمتر برآورده می‌کند.
از دیدگاه online: تجارت الکترونیک قابلیت خرید، فروش، داد و ستد محصولات و اطلاعات از طریق اینترنت و یا هر شبکه online دیگر را فراهم می‌کند. برخی از مردم تجارت را به معنی داد و ستد بین شرکتهای تجاری می‌دانند. وقتی از این معنی استفاده شود دامنه تجارت الکترونیک بسیار محدود می‌شود، بنابراین اغلب از واژه کسب و کار الکترونیکی به جای آن استفاده می‌کنند که این تعریف تمام فعالیتهای تجاری شامل: خرید و فروش، ارایه خدمات پس از فروش، ارتباطهای تجاری بین شرکتها و ... را در برمی‌گیرد.

3- تاریخچه الکترونیک
ارتباطات الکترونیک بین موسسات تجاری چیز تازه‌ای نیست، بلکه سالها به شکل تبادل الکترونیکی اطلاعات (EDI=Dlectronic Data Interchange) که توسط شبکه‌های (VAN=value added networks) پشتیبانی می‌شدند و از طریق خطوط تلفن اختصاصی عمل می‌کردند، وجود داشته است.
غالباً به منظور جابجایی الکترونیکی اسناد تجاری مرسوم (فاکتور و ...) استفاده می‌شود. در واقع منظور از EDI تجارت بدون کاغذ می‌باشد. تعریفی که برای EDI ارایه شده است چنین است: «انتقال اطلاعات تجاری سازماندهی شده توسط استانداردهای اطلاع‌رسانی مورد توافق از یک سیستم کامپیوتری به سیستم کامپیوتری دیگر از طریق تجهیزات الکترونیکی». ارایه توضیح مختصری درباره این تعریف، به درک موضوع کمک قابل توجهی خواهد کرد.
منظور از «اطلاعات تجاری سازماندهی شده» استفاده از روشی دقیق، قابل فهم و مورد قبول برای جمع‌آوری اطلاعات است. این قبیل اطلاعات شامل: کد کالا، قیمت پایه، محل تحویل کالا و سایر مواردی می‌باشد که یک سفارش خرید یا یک صورتحساب را تشکیل می‌دهد. صورتحسابهای دو شرکت مختلف، معمولاً با هم تفاوت دارند. ممکن است جای قرار گرفتن اسم مشتری و یا آدرس او تفاوت داشته باشند و یا تاریخ به شکلهای مختلفی نوشته شود. عبارت «استانداردهای اطلاع‌رسانی مورد توافق» بیان می‌کند که اختلافهای موجود بین صورتحسابها با تعیین یک روش مورد توافق و ثابت برای ارایه اطلاعات به حداقل خواهد رسید. تاکنون تلاشهای گسترده‌ای برای تدوین این استانداردها در سطح بین‌المللی انجام شده است.

عبارت: «از یک سیستم کامپیوتری به دیگری» بیانگر این است که دو سیستم می‌توانند در دو سازمان مجزا و یا در یک سازمان قرار داشته باشند. در واقع از EDI برای ارتباطات درون سازمانی نیز استفاده می‌شود. عبارت «از طریق تجهیزات الکترونیکی» نیز بیان می‌کند که هیچ گونه مداخله انسانی در این مبادله وجود ندارد. تا سالها EDI تنها شکل قابل تصور از تجارت الکترونیک بود اما رشد و گسترش شبکه جهانی اینترنت و ابداع وب به کلی مفاهیمی را که در این زمینه وجود داشت متحول کرد. با به وجود آمدن تبادل الکترونیکی داده‌ها، حوزه استفاده تجارت الکترونیک از شرکتهای بزرگ و موسسه‌های مالی به کارخانه‌ها، خرده فروشها، شرکتهای خدماتی و .... و حتی تا رزرو بلیت در آژانسهای مسافرتی و فروش اجناس دست دوم گسترش یافت. استفاده از تجارت الکترونیک در حدود 1970 با نوآوری‌هابی نظیر انتقال الکترونیکی سرمایه که در آن سرمایه‌ها را می‌توان به صورت الکترونیکی جابجا نمود گسترش یافت.

یک سیستم ‌انتقال سرمایه به مجموعه‌ای از فعالیتها اطلاق می‌شود که به وسیله بانکها و موسسه‌های دیگر از قبیل اتاقهای پایاپای جهت انتقال منابع بین بانکها انجام می‌گیرد، تا همین اواخر سیستم مزبور کاملاً بر اساس اسناد کاغذی عمل می‌کرد و با توسعه آن در زمان، جهت انتقال منابع داخلی و بین‌المللی به تدریج دارای چهارچوب و استانداردهای مشخصی گردیده بود. این وضعیت هنگامی تغییر نمود که اطلاعات مربوط به دستور انتقال سرمایه بر اساس اسناد کاغذی، توانست به یک سری دستورات کد شده و ماشینی تبدیل شود. با توسعه شبکه‌های جدید ایجاب می‌نمود تا پیامها به صورت استانداردهای خاصی مبادله گردند. استفاده از این فناوری به شركتهای بزرگ و موسسه‌های مالی محدود می‌شد.

با پیشرفت اینترنت وب موجبات ابداع تجارت الكترونیك به مفهوم امروزی فراهم شد. بنیان شبكه اینترنت در ابتدا ایجاد شبكه‌ای بود كه تمركز موجود در كامپیوترهای کشورهای عضو پیمان ناتو از بین برود تا در صورت حمله احتمالی شوروی سابق به این مراكز دیگر پایگاهها به كار خود ادامه دهند. بعدها در سال 1969 چهار دانشگاه ایالات متحده به این شبكه پیوستند و كم‌كم اینترنت وارد اولین مرحله خود یعنی مرحله نظامی شد.

در ادامه دانشگاهیان به این نتیجه رسیدند كه می‌توانند از اینترنت برای رسیدن به اهداف آكادمیك خود بهره گیرند. با آمدن وب تقریباً تمام ویژگی‌های دوره آكادمیك به جز پست الكترونیك منسوخ شد. برای كار كردن با وب نیازی به دانش كامپیوتر چندانی نبود. با فراگیر شدن وب، شركتها و صنایع هم برای كسب و كار نگاه خود را متوجه اینترنت كردند و به این ترتیب دوره تجاری اینترنت آغاز شد و استفاده از تجارت الكترونیك به سرعت گسترش یافت. یكی از دلایل این گسترش، توسعه شبكه های جدید، پروتكلها و نرم‌افزارهای كاربردی بوده است و دلیل دیگر افزایش رقابت بین شركتهای تجاری بود.

بكارگیری پروتكل و زیرساختهای اینترنتی، EDI را از یك سیستم ارتباط معین كه بر اساس خطوط ارتباط بین شركتهای بزرگ و روابطی ثابت عمل می‌كند، متحول ساخته و آن را تبدیل به یك سیستم انعطاف‌پذیر می‌كند كه دامنه آن شركتهای بسیار بیشتری را در برمی‌گیرد. شركتهایی كه حتی ممكن است یكدیگر را نشناسند. EDI از طریق اینترنت، EDI یك دهم از طریق VAN هزینه در بردارد و به همبن دلیل اینترنت باعث توسعه EDI می‌شود. به عنوان مثال وقتی كه شركت بویینگ، سیستم محدود VAN-EDI خود را به یك سیستم EDI اینترنتی تغییر داد، مشتریانی كه در یك سیستم سفارش قطعات شركت می‌كردند 5 برابر شدند. بر اساس یك تحقیق كه در سال 1999 در میان شركتهای كشورهای صنعتی انجام گرفته است، علی‌رغم قدمت كاربرد EDI، تعداد شركتهای دارای وب‌سایت به مراتب بیشتر از شركتهایی بوده كه از EDI استفاده می‌كرده‌اند. علاوه بر استفاده از EDI، سه شكل عمده دیگر تجارت الكترونیكی نیز وجود دارد:
استفاده از اینترنت و صفحات وب
بهره‌گیری از اینترانتها: شبكه‌هایی كه در داخل شركتها استفاده می‌شوند و از پروتكل IP استفاده می‌كنند كه باعث سر و سامان بخشیدن به فعالیتهای داخلی شركت می‌گردد.
گسترش اكسترانت: شبكه‌های موجود بین شركتهایی كه طرف تجاری هم هستند و برای تبادل اطلاعات از پروتكل یكسانی استفاده می‌كنند. شركتها به منظور همكاری با شركای تجاری، چنین شبكه‌هایی ممكن است بسیاز عظیم باشند مثلاً اكسترانت هیتاچی شامل بیش از 2100 شركت است و نیز اینترانت شركت فورد، 120000 ایستگاه كاری را به هم متصل می‌كند.

4- مدلهای تجارت الكترونیك
اگر برای داد و ستد از طریق اینترنت سه طرف كلی دولت، كسب و كار، و مصرف‌كننده را قایل شویم، اغلب B2B و B2c معرف تجارت الكترونیكی می‌باشند. در ادامه این مدلها معرفی می‌شوند:

5- مزایای تجارت الكترونیك
5-1- مزایای تجارات الكترونیك برای كسب و كارها
در محیط تجاری رقابتی و دایماً در حال تغییر امروز، كسب و كارها دیگر نمی‌توانند بر یك بازار ثابت و پایدار برای محصولات خود متكی باشند. آنها باید در زمینه كیفیت، قیمت و خدمات پس از فروش با رقبایی كه روز به روز در حال افزایش هستند رقابت نمایند. برای موفقیت در بازار آنها نه تنها باید قیمتها را پایین آورند بلكه باید تغییرات عمده بیشتری را در روشهای تولید، روابط تجاری و حتی فرهنگ سازمانی خود به عمل آورند. وجود یك بازار الكترونیكی در اینترنت به نحو بارزی موجب افزایش بهره‌وری و رقابت بین شركتها اعم از تولیدكننده و مصرف‌كننده می‌گردد. در ادامه به مزایای استفاده از تجارت الکترونیک اشاره شده است:

كاهش قیمت خرید مواد اولیه: خرید مواد اولیه و یا خدمات برای یك شركت می‌تواند فرآیندی پیچیده و چند مرحله‌ای باشد. در ابتدا خریداران باید تولیدكنندگان را پیدا كرده و مشخص كنند كه مقدار مورد نیاز كالا، زمان تحویل، كیفیت و قیمت مناسب است یا خیر؟ به محض اینكه تولیدكننده‌ای انتخاب شد نقشه‌ها و اطلاعات با جزییات كامل برای تولیدكننده فرستاده می‌شود تا محصول مورد نظر كاملاً با مشخصات مورد نظر مشتری تطابق داشته باشد. با فرض اینكه محصول نمونه، مورد قبول قرار گرفته و خطوط تولید آماده هستند خریدار، سفارش خرید برای مقدار مشخصی از كالاها را می‌فرستد و .... پیش از این شركتهای بزرگ با استفاده از EDI نیروی كار، هزینه‌های چاپ و پست را در مراحل تامین مواد مورد نیاز خود كاهش می‌دادند.
ماشینی كردن جریان كار برای تامین محصول به این معنا است كه كارمندان این بخش وقت بیشتری برای تمركز روی مذاكره به منظور به دست آوردن قیمتهای بهتر و نیز ایجاد روابط با تولیدكنندگان دارند. شركتهایی كه از EDI استفاده می‌كنند معمولاً 5 تا 10 درصد در هزینه‌های خود در بخش خرید صرفه‌جویی می‌كنند. اینترنت پتانسیلهای بیشتری برای كاهش این هزینه‌ها دارند به علاوه اینترنت درها را به سوی انجام معاملات تجاری با تولیدكنندگان جدید و نیز تولیدكنندگان كوچك كه سابقاً تنها از طریق فاكس یا تلفن ارتباط برقرار می‌ساختند، می‌گشاید.
كاهش زمان چرخه تولید: ‌چرخه تولید عبارت است از كل زمانی كه طول می‌كشد تا یك محصول ساخته شود. در طی چرخه تولید، هزینه‌های ثابت مشخصی كه با میزان تولید تغییر نمی‌كند و وابسته به زمان هستند، وجود دارد. این هزینه‌های ثابت شامل استهلاك تجهیزات، هزینه‌های ساختمانی و خدمات رفاهی و هزینه مدیریت و سرپرستی می‌باشد. اگر زمان ساخت یك محصول به جای 10 روز به 7 روز كاهش پیدا كند، آنگاه هزینه‌های ثابت به ازای هر محصول كمتر می‌شود چرا كه زمان كمتری صرف شده است. تجارت الكترونیك باعث كاهش چرخه‌های زمانی شده و اجازه می‌دهد تا محصولات بیشتر با هزینه مساوی یا كمتر تولید شود. ایجاد ارتباطات الكترونیكی به تامین‌كننده‌ها و مشتریان، شركتها را قادر ساخت تا انتقال و دریافت سفارشهای خرید به صورتحسابها و رسیدها در زمان بسیار كمتری نسبت به قبل صورت گیرد. برخی از شركتها حتی مشخصات محصولات و نقشه‌ها را در شبكه‌ها به اشتراك گذاشتند تا مراحل طراحی و توسعه محصول تسریع شود.
افزایش كاریابی و اثربخشی در خدمت‌دهی به مشتریان: شركتها از اینترنت برای خدمت‌دهی به مشتریان نیز استفاده می‌كنند. داشتن مشخصات محصولات، پشتیبانی فنی و دیگر اطلاعات به صورت Online نه تنها باعث صرفه‌جویی از طریق فارغ شدن كارمندان بخش خدمات مشتریان از پاسخگویی به سوالات پیچیده و روابط با مشتری می‌گردد، بلكه باعث می‌شود مشتریان راضی‌تر باشند. علاوه بر افزایش رضایت مشتریان، شركتهایی كه از اینترنت برای خدمت مشتریان استفاده می‌كنند ادعا می‌كنند كه از طریق انجام سفارشات و پشتیبانی فنی Online صرفه‌جویی زیادی انجام شده است.
تحقیقات موسسه فورستر نشان می‌دهد كه به طور كلی 500 تا 700 دلار برای فرستادن یك كارشناس به محل مورد نظر، 15 تا 20 درصد برای بررسی درخواست مشتری از طریق تلفن و حدود 7 دلار برای انجام این كار از طریق اینترنت صرف می‌شود. سایر مزایای تجارت الكترونیك برای موسسات تجاری به شرح زیر می‌باشد: كاهش هزینه‌های انبارداری، كاهش هزینه‌های بازاریابی، كاهش هزینه‌های فروش، حذف واسطه‌گری، ایجاد كانالهای جدید فروش محصولات و افزایش تقاضا و...

5-2- مزایای تجارت الكترونیك برای مصرف‌كنندگان
موسسات تجاری به منظور افزایش بهره‌وری، كاهش هزینه‌ها و بالا بردن كیفیت خدمت مشتریان، بر روی تجارت الكترونیك سرمایه‌گذاری می‌كنند. مشتریان نیز جذب خرید از طریق اینترنت می‌شوند چون درمی‌یابند كه قدرت انتخابشان به طور حیرت‌آوری افزایش پیدا می‌كند، اطلاعات بیشتر و بهتری برای خرید بدست می‌آورند و خرید راحت‌تری انجام می‌دهند. افراد پر مشغله نیز می‌توانند در وقتشان صرفه‌جویی كنند. اطلاعات بهتر، انتخابهای بیشتر و هزینه‌های عملیاتی كمتر كسب و كارها و مشتریان را به طور همزمان به سمت تجارت الكترونیك سوق می‌دهد. در ادامه به مزایای استفاده از تجارت الكترونیك برای مصرف‌كنندگان اشاره شده است.
افزایش امكان انتخاب: تعداد فروشگاههایی كه بر روی اینترنت قابل مشاهده هستند، بسیار بیشتر از مغازه‌هایی است كه حتی در محله‌های بسیار پر جمعیت وجود دارند. همچنین بسیار بیشتر از مغازه‌هایی است كه یك مشتری با حد معقولی از رانندگی یا از طریق كاتالوگهایی كه از طریق پست دریافت می‌شوند، می‌توانند به آنها دسترسی پیدا كنند. یك مشتری Online می‌تواند از مغازه‌ای در شهر یا كشوری دیگر و یا حتی از مغازه‌ای كه در شكل سنتی وجود ندارد خرید نماید؛ روزنامه‌ها مثال روشنی در این زمینه هستند. ساكنین شهرهای بزرگ نسبت به سایر مناطق به تعداد بیشتری از روزنامه‌های ملی و محلی دسترسی دارند، در حالی كه بر روی اینترنت یك خواننده می‌تواند اخبار هزاران روزنامه در سراسر جهان را مطالعه كند.
 سفارشی نمودن: اینترنت موجب افزایش قابلیت سفارشی نمودن می‌گردد. برخی كسب و كارهای اینترنتی بویژه وسایل ارتباط جمعی، در حال حاضر محصولات را كاملاً سفارشی می‌سازند به طوری كه كاملاً مجزا از دیگر محصولات می‌شود. خوانندگان Online می‌توانند تنها اخباری را انتخاب كنند كه می‌خواهند بخوانند و این به معنای تحویل كالای مورد نظر به صفحه وب شخص یا پست الكترونیكی وی می‌باشد. مشتریان مغازه‌های موسیقی  قابلیت انتخاب CD های ضبط شده را دارا بوده و در صورت تمایل می‌توانند آهنگهای مورد نظر خود را برای ضبط انتخاب كنند.
قیمتهای كمتر: مصرف‌كنندگانی كه از طریق اینترنت به خرید كالاها اقدام می‌كنند معمولاً  8 تا 30 دلار به ازای هر معامله پرداخت می‌كنند كه این مبلغ در مورد معاملات سنتی تقریبا 80 دلار به ازای هر معامله به طور میانگین است. برخی خرده‌فروشان اینترنتی تخفیفهایی را ارایه می‌كنند، برای مثال برخی فروشندگان Online كتاب، برخی كتابها را تا 40 درصد تخفیف نسبت به قیمت كتاب فروشی‌های معمولی ارایه می‌كنند (به طور مثال سایت Amazon.com را ببینید.)

6- مدلی از تجارت الکترونیکی مناسب در ایران
باید توجه داشت كه این نوع تجارت بخشهای مختلفی دارد و ما می‌توانیم با بهره‌گیری از برخی از این بخشها‌، به تجارت الكترونیكی نسبی (Partial E-Commerce) دست یابیم. در تجارت الكترونیكی نسبی برخی از فرآیندهای كاری به صورت غیر الكترونیكی و نسبی انجام می‌شود و به عنوان مثال فروشگاه زنجیره‌ای شهروند دارای زیرساختهای یكپارچه الكترونیكی است و مبادلات پولی را نیز به صورت نسبی انجام می‌دهد. این نوع فروشگاهها از اینترنت به عنوان یك پل ارتباطی با مشتریان حوزه بهره گرفته و پس از دریافت سفارش آنها اجناس را تحویل داده و نقداً وجه آن را دریافت می‌كند. مدل تجارت الكترونیكی نسبی با توجه به زیرساختهای فعلی كشور ما، نمونه بسیار كارآمدی به شمار می‌آید.
بنابراین در ایران با توجه به محدویتهایی كه در زمینه‌‌های زیرساخت تجارت الكترونیكی و ICT وجود دارد می‌توان مدل تجاری موفقی را ارایه كرد. چنان كه مدل تجاری‌ای كه فروشگاه شهروند در حال حاضر از آن استفاده می‌كند به رغم اشكالاتی كه دارد مدلی است كه احتمال موفقیت در آن، به ویژه در شرایط كشور ما وجود دارد زیرا در این پروژه، اساس كار را بر بومی‌ سازی تجارت الكترونیك، یعنی فروش از طریق اینترنت با استفاده از زیرساختهای موجود قرار داده‌اند و عدم وجود زیرساختهای بانكی و اعتباری مناسب به صورت Online، مانع ورود این شركت به حوزه تجارت الكترونیكی شده است. در این حالت مشتریان، جنس را از طریق اینترنت خریداری كرده و در منزل تحویل می‌گیرند و همان جا هم پول را پرداخت می‌كنند. منظور این نیست كه مدل تجاری فروشگاه شهروند بی عیب و نقص و كامل است یا این كه سایت مزبور اشكالات فنی ندارد، بلكه می‌خواهیم بگوییم كه بومی‌ سازی انجام شده در مدل تجاری آن را می‌توان‌، تا آن زمان كه بستر بانكی و اعتباری لازم در كشور فراهم نشود در سایر فروشگاه‌های الكترونیكی نیز به كار گرفت.
7- تجارب موفق در تجارت الكترونیك
 جنرال الكتریك: بخش روشنایی شركت جنرال الكتریك گزارش می‌دهد كه اثرات قابل توجهی در بخش پاسخگویی به مشتریان، خدمات بهتر و كاهش نیروی كار و هزینه مواد اولیه به دلیل تغییر رویه خرید سیستمهای عظیم دستی به سمت سیستمهای الكترونیكی با استفاده از پروتكلهای اینترنت فراهم می‌گردد. كارخانه‌های بخش روشنایی شركت جنرال الكتریك در هر روز، صدها تقاضا برای تعیین قیمت به بخش منابع می‌فرستادند تا قیمت قطعات ماشینها را به دست آورند. برای هر تقاضا، نقشه‌ها باید از بایگانی درخواست می‌شد، بازخوانی می‌شد، به بخش مورد نظر منتقل می‌شد، فتوكپی گرفته می‌شد، همراه با اوراق قیمت به فرم تقاضا پیوست می‌شد، در پاكتها گذاشته می‌شد و سپس پست می‌شد. این فرایند حداقل 7 روز طول می كشید و بسیار وقت‌گیر بود به طوری كه بخش منابع به طور معمول تنها می‌توانست در آن واحد به 2 یا 3 تولیدكننده جوابگو باشد.
در جنرال الكتریك هزینه‌های مربوط به نیروهای كاری بخش خرید 30 درصد كاهش داشته است و برای 60 درصد كارمندان مجدداً تعیین وظیفه شده است. بخش منابع در ماه، حداقل 6 تا 8 روز وقت اضافی دارد تا بر روی كارهای حساس دیگری به جز كاغذبازی، فتوكپی و ارسال نامه بپردازد. هزینه مواد اولیه نیز تا 20 درصد تنزل پیدا كرده است چرا كه دستیابی به تولیدكنندگان بیشتر به صورت Online باعث ایجاد رقابت بیشتر شده و این امر به نوبه خود قیمتها را كاهش داده است. این شركت در سال 1997 بیش از یك میلیارد دلار جنس و كالا از طریق اینترنت خریداری كرد. جنرال الكتریك محاسبه كرده است كه در عرض سه سال آینده تنها از طریق كارآمد ساختن هرچه بیشتر خریدها، 500 تا 700 میلیون دلار در سال صرفه‌جویی در شركت ایجاد خواهد شد.
تجربه سیسكو: از سال 1997 سیسكو، بزرگترین تولید كننده روترهای شبكه، 70 درصد خدمات مشتریان را به صورت Online درآورده است. این امر موجب حذف 250 میلیون تماس تلفنی در ماه و صرفه‌جویی به میزان 525 میلیون دلار در سال شده است. این رقم معادل 9 درصد كل درآمد و 17 درصد كل هزینه‌های اجرایی شركت بوده است. شركت سیسكو گزارش كرده است كه بهره‌وری خدمات مشتریان این شركت با استفاده ار تجارب الكترونیك 200 تا 300 درصد افزایش یافته است.
تجربه میكرون كامپیوترز: میكرون كامپیوترز یك فروشنده كامپیوتر و لوازم جانبی آن است كه بسیاری از اطلاعات لازم برای خرید را از طریق وب‌سایت خود را در اختیار مشتریان قرار می‌دهد. در حالی كه بیش از این كارمندان بخش فروش برای مذاكره با مشتریان به طور متوسط 20 دقیقه زمان اختصاص می‌دادند، برای مذاكره با مشتریانی كه قبلاً به وب‌سایت این شركت مراجعه كرده‌اند، تنها 2 دقیقه زمان لازم است. با یك محاسبه ساده مشخص می‌شود كه با استفاده از تجارب الكترونیك در این بخش كارایی 10 برابر افزایش پیدا كرده است.
تجربه فدرال اكسپرس: فدرال اكسپرس در سال 1983 از نرم‌افزاری استفاده كرد كه شركتها را از طریق شبكه‌های خصوصی به هم متصل می‌كرد و در عرض 12 سال، 50000 مشتری جمع كرد. در طی سالهای 1995 تا 1998 با ورود اینترنت و انجام تجارت الكترونیك در اینترنت تعداد مشتریان به حدود یك میلیون جهش پیدا كرد. فدرال اكسپرس تخمین می‌زند كه 68 درصد از 3 میلیون بسته‌ای كه روزانه جابجا می‌شود در حال حاضر توسط شبكه‌ها انجام می‌شود.
تجربه موتورولا: شركت موتورولا با اتكا به شبكه ارتباطی خود قادر است نیازهای مشتری برای یك پیجر را جمع‌آوری كرده و آن را به كارخانه تولیدی خود منتقل كند تا یك مدل مخصوص از نظر فرم ظاهری، رنگ و سایر ویژگی‌ها ساخته شود. فردای روزی كه سفارش انجام شد، مشتری پیجر مورد نظرش را در یك بسته پستی دریافت می‌كند و  به این ترتیب موتورولا توانسته است به عنوان پیشتاز بازار در این زمینه مطرح شود.
منبع:دنیای خبر